آلزایمر را فراموش نکنیم
دکتر شیلان صلاح
متخصص بیماری‌های دهان، فک و صورت
چندی پیش در رسانه‌های جمعی، اخباری در رابطه با نتایج یک مطالعه آزمایشگاهی و تاثیر یکی از داروهای آلزایمر بر تحریک سلول‌های بنیادی پالپ جهت ساخت عاج و مینای دندان منتشر شد. شنیدن این اخبار در رابطه با داروهای آلزایمر بهانه‌ای بود که اندکی به یاد مشکلات متعدد بیماران مبتلا به آلزایمر در زمینه بهداشت و سلامت دهان و دندان بیفتیم. بله، اگرچه در مطالعات آزمایشگاهی داروی آلزایمر می‌تواند موجب عاج سازی شود، اما در دنیای پرچالش درمان بالینی این بیماران، تاثیر منفی آلزایمر بر سلامت دهان و دندان اغلب مورد غفلت و فراموشی دندان‌پزشکان قرار می‌گیرد. از آن جایی که ارائه طرح درمان و انجام اقدامات دندانپزشکی بیماران سیستمیک که نیاز به ملاحظات خاص پزشکی دارند در حیطه تخصص بیماری‌های دهان، فک و صورت قرار دارد، این خبر بهانه‌ای شد تا در اینجا به بیان نکاتی کاربردی و مهم در رابطه با درمان دندانپزشکی بیماران مبتلا به آلزایمر بپردازیم.
امروزه با افزایش جمعیت مسن، تعداد بیماران مبتلا به آلزایمر که نیاز به مراقبت‌های دندانپزشکی دارند در حال افزایش است. در این بیماران، از یک سو به دلیل مشکلات شناختی، ناتوانی در موقعیت‌یابی، از دست دادن زودهنگام حافظه و همچنین ناتوانی‌های حرکتی، رعایت بهداشت دهان و دندان به خطر می‌افتد و از سوی دیگر بیماران به دلیل عوارض جانبی داروهای مصرفی، به خشکی دهان مستعد می‌شوند. برآیند این شرایط منجر به افزایش شیوع پوسیدگی‌های دندانی، پریودنتیت و کاندیدیازیس می‌شود. همچنین به دلیل رفتارهای تهاجمی، سرگردانی و ناتوانی‌های حرکتی، وقوع حوادث و زمین خوردگی و در نتیجه صدمات دهان، فک و صورت نیز در این بیماران افزایش می‌یابد. باید به یاد داشت که به علت عوارض دارویی و حرکات ناهماهنگ عضلات جونده، ترومای مزمن ناشی از پروتز دندانی و متعاقب با آن، استعداد ابتلا به انواع بیماری‌های مختلف دهان نیز در بیماران مبتلا به آلزایمر بیشتر است.
جهت انجام اقدامات دندانپزشکی برای بیماران مبتلا به آلزایمر، اطلاع از مرحله بیماری، داروهای مصرفی (عوارض دهانی و تداخلات دارویی) و سطح شناختی بیمار بسیار مهم است. برای مثال در این بیماران، درمان‌های پروتز کامل با مشکلات فراوانی رو‌به‌رو می‌شود و در مراحل پیشرفته‌تر پروتز دندانی متحرک به علت آسیب فرد به خودش برداشته می‌شود .
نکته بسیار مهم، انجام اقدامات دندانی پیچیده پیش از تبدیل شرایط خفیف آلزایمر به وضعیت‌های متوسط و پیشرفته بیماری است؛ زیرا در مراحل دمانس خفیف انجام درمان‌های دندانپزشکی به مراتب آسان‌تر خواهد بود. ارتباط غیرکلامی، استفاده از جملات کوتاه، توجه به وضعیت بدن و حرکات صورت نکاتی است که توجه به آنها می‌تواند برای تسهیل درمان‌های دندانی بیماران مبتلا به آلزایمر راهگشا باشد.
در پایان باید بگویم که دندان‌پزشکان همواره باید به خاطر داشته باشند که در فرایند درمان دندانی بیماران مبتلا به آلزایمر جلسات پیگیری سه ماهه، پروفیلاکسی، ژل فلوراید، آموزش بهداشت و تنظیم پروتز کامل را حتما مد نظر قرار دهند.
منبع: دندانه
