هرپس دهانی یا تبخال به طور شناخته شده ای بنام تب خال دهانی یازخم سرد معروف است هرپس لبیالیس یک بیماری ویروسی خوش خیم شایع می باشد که با زخم های دردناک وعود کننده ای برروی لبها یا پوست مجاور لبها تظاهر می یابد
این ویروس ممکن است سبب بروز زخم هایی روی با فتهای که ساپورت استخوانی دارند مثل لثه ها ویا سقف دهان شود. درامریکا حدود ۶۰%بچه ها تا اواخر بلوغ درمعرض این ویروس قرار گرفته اند و۹۰%بالغین تا سن ۶۰سالگی حامل این ویروس میباشند. تنها ۴۰%افرادی که بااین ویروس آلوده شده اند تظاهراتی از تب خال پیدا می کنند .
اگر شما از لحاظ بهداشتی دروضعیت خوبی قرارداشته باشید هرپس دهانی به طور خودبخود بهبود می یابد حتی اگر بدون درمان باقی بماند درعرض ۷تا۱۴ روز خوربخود بهبود می یابد وتنها درصورتی می تواند برروی کیفیت زندگی کسانی تأثیر بگذارد که از لحاظ وضعیت بهداشتی مناسب نیستند مثلاً دروضعیتهایی می تواند برای نوزادان ،افراد پیر وکسانی که نقص ایمنی دارند مثل ایدزی ها وهپاتیتی ها،لوسمی ویا افرادی که پیوند اعضاء کرده اند خطرناک باشد .
علل هرپس دهانی
دندانپزشکان وکادردرمانی پزشکی بیشتر ویروس هرپس سیمپلکس تیپ۱که یکی ازبیش از ۸۰نوع ویروس هرپس شناخته شده است را می شناسند. اگرچه این نوع کمتر از بقیه تیپ های ویروس خطرناک نیست ولی هرپس تیپ ۱شباهتهای زیادی با بقیه دارد واز زمانی که وارد بدن می شود تا آخر عمر در بدن باقی می ماند ودریک فرم مخفی وخاموش قرار می گیرند . عفونت ویروسی توسط تماس دهانی قابلیت گسترش به بقیه افراد را دارد. درصورت وجود زخم های فعال ، ویروس تمایل به داخل بزاق شدن را دارد بنابراین بسیار مهم است که از تماس دهانی پرهیز شوداین بدین معنی است که :
- ✔️- هیچ بوسه ای یا سایراشکال تماس پوستی با افراد دیگر نداشته باشید
- ✔️- غذا،نوشیدنی یا شامتان را بافرد دیگری سهیم نشوید .
- ✔️- دروسایل دندانی شخصی تان مثل مسواک یا نخ دندانتان با کسی شریک نشوید
- ✔️- حوله مشترک استفاده نکنید
- ✔️- افرادی که زخم هر پس فعال دارند یا کسانیکه دوره بهبود را می گذارنندباید از تماس نزدیک با نوزادان ویا آنهایی که نقص ایمنی دارند جداًٌ پرهیز کنند
محرکات هرپس دهانی
وضعیت های مشخصی می توانند سببب تحریک وبروز" زخم سرد" شود نظیر
- ✔️- استرس چه نوع هیجانی چه نوع فیزیکی
- ✔️- درد
- ✔️- جراحی
- ✔️- تب
- ✔️- محرکات محیطی مثل خورشید ،با د وسرما
- ✔️- کمبود خواب
- ✔️- عادت ماهیانه زنان
- ✔️- نقص ایمنی بدن
چه انتظاری وجود دارد؟
بعد از آغاز عفونت ویروسی،ویروس درامتداد اعصاب تری جمینو گسترش یافته (باتمام شاخه های موجودش درفک بالا وپائین ) تا به مجموعه سلولهای عصبی در مغز بنام "گانگلیون تری جمینو" برسد که درآنجا بصورت غیر فعال باقی می ماند تازمانی که مجدداًفعال شود وقتی که ویروس فعال شود ویروس به سمت پایین گسترش یافته ومنجر به بروز یک زخم سرد یایکسری ضایعات در محلی که برای اولین بار وارد دهان شده است می شود توسعه وبهبود این چنین زخمهایی طی ۶مرحله وبین ۷تا۱۴روز اتفاق می افتد
- ✔️- علائم اولیه که بصورت خارش یا گزگزشدن درمحل می باشد که هنوز قابل رؤیت نیست
- ✔️- تورم وقرمزی ودرد مختصرکه خوردن وآشامیدن مشکل می کند
- ✔️- ظهور یک زخم یا خوشه ای از زخم درمحل
- ✔️- تبدیل شدن زخم ها به زخم های سطحی وزرد رنگ
- ✔️- ظاهری خشک ونامنظم همراه با ترک وخونریزی
در نهایت زخم تبدیل به یک توده وقرمز ی مختصر می شود وبدون برجای گذاشتن جای زخم بهبود می یابد
مراقبتهای حرفه ای جهت کنترل تبخال
یک توافق کلی در جامعه پزشکان و دندانپزشکان وجود دارد که درمقایسه با پزشکان عمومی ،دندانپزشکان غالباً با هرپس دهانی در بیمارانشان بیشتر مواجه می شوند و بنابراین بهتر می توانند آن را تشخیص دهند .
اگر چه هرپس های دهانی که متعاقب اعمال روتین دندانپزشکی بروز می کند، دندانپزشکان را در وضعیتی برای غلبه برآن قرار می دهد به طوریکه با تجویز داروهای پیشگیری کننده ای به صورت کرم یا قرص قبل از شروع درمان قابل کنترل می گردد مصرف این داروها ۴ساعت قبل از شروع درمان دندانپزشکی شروع و تا ۲ روز بعداز درمان دندانپزشکی ادامه می یابد.
دکتر علیرضا فیروزه جراح و دندانپزشک
