اندیکاسیون های کشت باکتری و تست حساسیت

همانطورکه اشاره شد تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها به وسیله ی متخصصان به صورت تجربی انجام می شود. گاهی علی رغم دبریدمان موضعی مناسب و پوشش توسط آنتی بیوتیک درمان موثر واقع نمی‌شود و اوضاع بیمار رو به وخامت می‌گذارد. بیمار ممکن است آلوده به گونه های غیرعادی باکتری های عفونت زا، باکتری های مقاوم به چند دارو، و یا قارچ های عفونت زا باشد. همچنین ممکن است بیمار دارای نقص ایمنی، دیابت کنترل‌نشده، حساسیت نسبت به پنی سیلین و یا سابقه عفونت با کلستریدیوم دیفیسیل باشد. در چنین شرایطی انجام کشت و تست حساسیت احتمالاً برای انتخاب آنتی بیوتیک مناسب به درمانگر کمک خواهد کرد. با این حال به طور کلی می دانیم که بیشتر گونه های باکتریایی موجود در دهان کُمنسال هستند و نیمی از آن ها قابل کشت نیستند. هم چنین می دانیم که آنتی بیوتیک ها در عفونت های چند میکروبی اثربخشی متغیر دارند. بنابراین انجام این تست ها می تواند به جز انجام دبریدمان راه های بیشتری را جلوی پای درمانگر بگذارد.

جدول انواع پاسخ های نامطلوب نسبت به آنتی بیوتیک های تجویز شده به طور تجربی (بعد از دبریدمان کانال ریشه و ایجاد شکاف به منظور درناژ)

روش بهینه برای نمونه برداری آسپیره کردن مایع چرکی است که از طریق سوزن ۱۶ یا ۱۸ انجام می‌شود. این نمونه باید فوراً به منظور کشت باکتری های بی هوازی اجباری به آزمایشگاه میکروبیولوژی منتقل شود. نمونه برداری با سواب از عفونت های سطحی کمتر موثر واقع می شود، چون احتمال آلوده بودن نمونه یا مرگ باکتری های بی هوازی ها در این روش بیشتر است. این سواب ها باید در محیط کشت انتقالی از پیش احیا شده مانند محیط انتقالی مایع دنتال نگهداری شوند.

کشت و انجام تست حساسیت یک فرآیند طولانی است و معمولا ۳ تا ۶ روز طول می کشد. به دلیل شرایط اورژانسی، ممکن است درناژ عمیق تر و دبریدمان لازم شود؛ همچنین تا زمان مشخص شدن نتایج تست باید از میان سایر آنتی بیوتیک ها تجویز را انجام داد یا هم زمان چندین دارو برای بیمار تجویز کرد.

مطالعات نشان داده اند که آنتی بیوتیک های بتالاکتام بهترین داروها برای پاتوژن های اندودنتیک هستند و مقاومت باکتریایی نسبت به آموکسی سیلین/کلاولانیک اسید بسیار کم است. این مطالعات مقاومت نسبت به کلیندامایسین را بیشتر گزارش کرده اند. از کلیندامایسین معمولاً به عنوان داروی انتخابی برای بیماران حساس به پنی سیلین یاد می شود. بنابراین برای بیماران حساس به پنی سیلین مجبوریم از سایر داروها مانند موکسی فلوکساسین و آزیترومایسین باید استفاده کنیم.

استفاده از آنتی بیوتیک ها در جراحی های اندودنتیک به عنوان پروفیلاکسی

استفاده از آنتی بیوتیک ها برای جلوگیری از عفونت های بعد از عمل در جراحی های عمومی و جراحی های دهان و دندان رایج است. فاکتورهای دخیل در تصمیم گیری برای تجویز آنتی بیوتیک های پروفیلاکتیک و همچنین برای انتخاب میان تجویز تک دوز قبل از عمل یا برای دوره های طولانی شامل موارد زیر هستند:

• نوع جراحی و محل انجام آن
• میزان شیوع عفونت احتمالی
• وضعیت عمومی بیمار

در یک کارآزمایی بالینی تصادفی به ۲۵۶ بیمار که تحت عمل جراحی اندودنتیک قرار گرفته بودند ۶۰۰ میلی گرم قرص کلیندامایسین و یا پلاسبو داده شد. نتایج حاکی از آن بود که چهار بیمار در گروه پلاسبو و دو بیمار در گروه کلیندامایسین دچار عفونت بعد از جراحی شدند که این تفاوت از لحاظ آماری معنادار نیست. در عین حال باید توجه داشت که در این مطالعه متوسط زمان جراحی در هر دو گروه فقط ۳۰ دقیقه بود و نیز مجموع تعداد افرادی که دچار عفونت شدند زیاد نبود. تاکنون داده ای در مورد جراحی های اندودنتیک که طولانی‌تر باشند یا منجر به نرخ بالاتری از عفونت های بعد از جراحی شده باشند در دست نیست. با این حال شواهدی مبنی بر تاثیر آنتی بیوتیک پروفیلاکتیک بر کاهش عفونت ها بعد از کشیدن دندان وجود دارند. به علاوه یک مطالعه نشان داده است که پروفیلاکسی به وسیله آنتی بیوتیک ها قبل از عمل جراحی به طور قابل توجهی شیوع نکروز استخوان فک مرتبط با بیس فسفونات را در مبتلایان به مالتیپل میلوما کاهش داد. این بیماران بیس فسفونات داخل وریدی دریافت می‌کردند و تحت عمل جراحی دندان قرار گرفته بودند. در مواردی که بیوپسی، عفونت اکتینومایکوزیس پری آپیکال را نشان دهد به نظر نمی‌رسد آنتی بیوتیک لازم باشد، چون در این روند جراحی، کورتاژ بافت عفونی صورت خواهد گرفت.

ارتباط میان آنتی بیوتیک های کمکی و بهبود درگیری های پری آپیکال

هنوز اثر آنتی بیوتیک های تجویزی قبل از عمل، بر میزان بهبود در مداخلات اندودنتیک (چه به صورت جراحی چه غیر جراحی) در طولانی مدت مورد مطالعه قرار نگرفته است. در یک مطالعه، میزان بهبود پریودنتیت آپیکال در ۶۲ بیماری که تحت درمان روت کانال بدون جراحی قرار گرفته بودند مقایسه شد. میزان بهبود گروه کنترل و گروهی که پنی سیلین دریافت کرده بودند تفاوتی نداشت. اخیراً نیز مطالعه ی کوهورت آینده نگری در زمینه اندودنتیکس نشان داد که ارتباطی میان استفاده طولانی مدت از آنتی بیوتیک ها و موفقیت درمان های بدون جراحی وجود ندارد.