غالب مردم از مضرات سیگار بر روی سلامتی بدن آگاهند و می دانند که مصرف دخانیات باعث بیماریهای متعددی بر روی بدن انسان می شود . ولیکن عده زیادی اثرات مخرب سیگار بر روی سلامتی بافت دهان و دندان را باور ندارند و یا نسبت به آن ناآگاهند .
نیمی از بیماریهای دهان و دندان در افراد سیگاری ناشی از کشیدن سیگار است . مصرف دخانیات باعث بدرنگ شدن دندان ها ، بیماریهای لثه و دندان و لق شدن دندانها می گردد. دندان افراد سیگاری معمولاً ترک های بسیاری دارند که به خاطر دمای بالای سیگار و بعد استفاده از مایعات خنک است که اختلاف این دو دما باعث ایجاد ترک بر دندان می شود و در این ترک ها تجمعات میکروب و رنگدانه بیشتر صورت میگیرد و راهی برای ورود میکروب به داخل دندان و ناراحتی های بعدی می شود .
رنگ دندانها :
بد رنگی دندانها به علت نیکوتین و تار موجود در آن می باشد .که در کوتاه مدت دندانها زرد رنگ و در طولانی مدت به رنگ قهوه ای در می آیند.
مطالعات نشان داده است که افراد سیگاری بعلت کاهش بزاق دچار جرم دندانی بیشتری می شوند . از طرف دیگر کاهش بزاق باعث خشکی دهان شده که این امر باعث باقی ماندن سلولهای مرده روی سطح زبان و لثه ها شده و بنابراین تجزیه سلولهای مرده سبب ایجاد بوی بد دهان و تنفس ناخوشایند می شود . سیگاریها استعداد بیشتر جهت تشکیل پلاک های باکتریایی اطراف دندانهایشان دارند که خود این امر باعث بیماری لثه می شود و علاوه بر آن به علت کمبود انتقال اکسیژن در عروق خونی افراد سیگاری روند ترمیم بافتی لثه ها دچار مشکل می شود . با وجود این مشکلات روند تخریب بافتهای نگهدارنده دندانها در افراد سیگاری سیر سریعتری نسبت به سایرین دارد که در نهایت این تخریب منجر به لق شدن دندان و از دست رفتن آن می شود . افراد جوانی که بیشتر از 15 نخ سیگار در روز مصرف میکنند بیشترین خطر را در از دست دادن دندان دارا می باشند . بعنوان مثال روکش و بریج در افراد سیگاری عمر چندانی نخواهد داشت . زیرا سیگار باعث تحلیل لثه اطراف روکش می شود . در افراد سیگاری درمان ایمپلنت ممکن است با شکست روبرو شود.
سیگاریها خونریزی از لثه و قرمزی کمتری دارند و ممکن است فرد کند که لثه سالمی دارد ولی کاملا برعکس این قضیه در مورد این افراد صدق می کند .
تغییرات دهانی زیررا در افراد سیگاری می توان مشاهده نمود :
1- رسوب قهوه ای رنگ و قیری شکل و تغییر رنگ ساختمان دندان و افزایش جرم روی سطح دندانها.
2- تغییر رنگ خاکستری منتشر لثه و ایجاد پلاکهای عجیب که یک ضایعه پیش سرطانی می باشد .
3- التهاب مدخل غدد بزاقی و قرمزی منتشر در سقف دهان.
4- تاخیر در ترمیم زخمها بعد از جراحی.
5- افزایش میزان شیوع پوسیدگی بخصوص در طوق دندانها .
سرطان:
سیگار علاوه بر اینکه عامل سرطان ریه و مجاری تنفسی ،کلیه ، مثانه ، تخمدان و ... است ، از عوامل اصلی سرطان های دهان و حنجره نیز می باشد . در سال هزاران نفر به علت سرطان های دهان ناشی از مصرف دخانیات جان خود را از دست می دهند که امروزه یکی از 10 علت شایع مرگ و میر در جهان است . 90% از افرادی که سرطان دهان و بعضی انواع سرطان های گلو دارند ،از نوع تنباکو استفاده کرده اند. خطر گسترش این سرطان ها با تعداد دفعات مصرف تنباکو با طول مصرف آن ارتباط نزدیک دارند . افراد سیگاری 6 برابر بیشتر از غیر سیگاریها به این قبیل سرطان ها دچار می شوند.
حدود 37% از بیمارانی که پس از درمان سرطان دهان خود به کشیدن سیگار ادامه داده اند مبتلا به سرطان مجدد در این ناحیه شده اند.
سیگار ، سالمندان :
تحقیقات نشان داده است که انجام معاینات تشخیصی دندانپزشکی و ارزیابی بهداشت دهان و دندان در سالمندان باید بیش از کودکان و جوانان مورد توجه قرار گیرد . عفونتهای دهان و دندان ، ایجاد آسم ، التهاب لثه ، برفک ، احساس بد طعم دهان و از بین رفتن حس چشایی در سالمندانی که سیگار می کشند به مراتب بیشتر است . در افراد دیابتی قند خون بالا به رشد میکروب ها کمک بیشتری می کند و به دنبال آن لثه ها قرمز، ملتهب و متورم می شوند . این افزایش قند خون باعث تشدید مشکلات دهان و دندان و لثه شده و اگر التهاب پیشرفت نماید لثه ممکن است از سطح دندانها دور شود دندانها سست شده بیمار دندانهای خود را از دست بدهد.
دندانپزشک در معاینات دوره ای چه کمکی می تواند بکند ؟
سیگاریها بایستی هر شش ماه یکبار اقدام به معاینات دوره ای نموده و به دلیل رنگ گرفتگی دندانهایشان را جرمگیری و پالایش نمایند . دندانپزشک علاوه بر لثه و دندانهای سلامت بافت مخاطی لب ها ، گونه ها و زبان را چک می نماید تا در صورت تغییر بدخیمی اقدامات لازم را صورت دهد . ارتباط مداوم و دوره ای با دندانپزشک می تواند آموزشهای ترک سیگار را به بیمار خود ارائه دهد . با استفاده از برچسب قرص و آدامس و یا مراجعه به کلینیک های ترک سیگار می توان نسبت به این مهم اهتمام نمود .
منبع: سازمان جهانی بهداشت
