این گفتگو توسط دکتر ریچارد گاول با دکتر دیمون سی. آدامز، سردبیر مجله "دندانپزشکی امروز" در 13 سپتامبر 2017 انجام شده است:
مقدمه
تغییرات سریع تکنولوژیک که در دنیای دندانپزشکی اتفاق افتاده اند باعث شده اند تا تعداد زیادی از دندانپزشکان حس کنند که جا مانده اند؛ تصویربرداری های سه بعدی، لیزر، PRF و ... همگی سبب شده اند که دندانپزشکان امروزه بتوانند درمان های مناسب تری را برای بیمارانشان انجام دهند و بیماران نیز عمدتاً به چنین درمان هایی پاسخ مثبت می دهند.
پرسش: چرا دندانپزشکان و لابراتوارها اینقدر سریع به سمت رستوریشن های تمام سرامیک رفته اند؟
پاسخ: در دو دهه اخیر شاهد رشد بسیار زیاد و سریع رستوریشن های تمام سرامیک بوده ایم. حتی اخیراً اعلام شده است که این رستوریشن ها توانسته اند رستوریشن های طلا و پرسلن متصل به فلز (PFM) را تحت الشعاع خود قرار دهند. بخش عمده ی این رشد مدیون معرفی شدن سرامیک های پلی کریستالین با مقاومت بالاست مثل لیتیوم دی سیلیکات و زیرکونیا که می توان آنها را هم بصورت منولیتیک و هم بصورت لایه لایه بکار برد.
پرسش: رستوریشن های تمام سرامیک در چه مواردی بهترین هستند و در چه مواردی نباید استفاده شوند؟
پاسخ: جواب به این سوال کمی پیچیده است. هنوز هم رستوریشن های قدیمی مثل طلا و PFM در بعضی از بیماران می توانند گزینه ی برتر باشند. اخیراً رزین کامپوزیت هایی به بازار معرفی شده اند که قدرت و استحکام بسیار بالایی دارند و تکنیک استفاده از آنها نسبت به سرامیک ها بسیار کم تهاجمی تر است و شاید بهتر باشد قبل از تراش دندان برای کراون سرامیکی، اول این مواد و روش ها را در نظر گرفت. مثلاً در بستن دیاستم، ترمیم مینای هایپوپلاستیک یا بستن مثلث های سیاه در نواحی قدامی می توان بجای تراش و استفاده از سرامیک ها، به سراغ مواد و روش های بدون نیاز به تراش یا با حداقل تراش رفت مثل استفاده از کامپوزیت های جدید با روش تزریق و اورمولدینگ. البته باید حتماً شرایط کلینیکی و خواست بیمار را نیز در نظر گرفت.
پرسش: بزرگترین چالش برای استفاده از رستوریشن های تمام سرامیک چیست؟
پاسخ: مهمترین چالش ها در این زمینه عبارتند از طرح درمان، انتخاب سرامیک مناسب با آن و تراش دندان متناسب با نوع سرامیک انتخابی. تجربه نشان داده است که هیچ "کتاب آشپزی ای برای انتخاب سرامیک مناسب" وجود ندارد. فاکتورهای مهمی در این زمینه نقش بازی می کنند. بهرحال اولین چالشی که باید بر آن فائق آمد انتخاب ماده مناسب برای رستوریشن است تا هم طرح درمان و هم مواد مدرن بکار گرفته شده موفق شوند.
تراش دندان باید بسیار دقیق و صحیح انجام شود تا درمان هم زیبا باشد و هم فانکشنال. بعلاوه دندانپزشک باید بیاموزد که برای هر نوع سرامیک چه نوع و چه میزان تراشی مناسب است. بطور مثال اخیراً و به دنبال انتشار تحقیقات زیادی که منتشر شده اند روش تراش دندان برای سرامیک لیتیوم دی سیلیکات تغییر کرده و جدیداً از تراش کم تهاجمی برای این ماده استفاده می شود. پس تصمیم گیری باید بر اساس نوع ماده انتخابی و وضعیت بیمار باشد، یعنی پروتکل درمانی باید بر این اساس برنامه ریزی شود که با توجه به شرایط دهان و دندان بیمار اول تصمیم بگیرید که کدام سرامیک برای او مناسب است و بعد دندان را با توجه به نوع سرامیک انتخاب شده تراش دهید.پرسش: چه زمانی باید از رستوریشن های تمام سرامیکی منولیتیک استفاده کرد؟
پاسخ: رستوریشن های منولیتیک زمانی مد نظر قرار می گیرند که استحکام رستوریشن در اولویت باشد زیرا بزرگترین مزیت آنها استحکام آنهاست. حال باید تصمیم گرفت که از چه ماده ای استفاده شود: لیتیوم دی سیلیکات، زیرکونیا یا مواد جدید هیبرید مانند زیرکونیا و لیتیوم دی سیلیکات (ZLS). آنچه چالش برانگیز شده است این است که دندانپزشکان تحت تأثیر تبلیغاتی قرار می گیرند که مبتنی بر شواهد دراز مدت بالینی و علمی نیستند و رستوریشن هایی را در دهان بیمارانشان بکار می برند که آینده ی آنها معلوم نیست. یکی از دلایلی که امروزه لیتیوم دی سیلیکات و زیرکونیای منولیتیک کمتر استفاده می شوند چنین تبلیغاتی است در حالیکه این دو ماده سال های سال است که امتحان خود را پس داده و مواد موفقی هستند.
باید پرسید آیا در انتخاب ماده باید فقط به مقاومت و استحکام ماده در برای شکستگی توجه کرد؟ آیا تنها دلیل عدم موفقیت رستوریشن های تمام سرامیک ترک خوردن و شکستن آنهاست؟ به نظر می رسد ما دندانپزشکان و لابراتوارهایمان از زیرکونیا سوء استفاده و استفاده بیش از حد می کنیم. این بدان معنی نیست که زیرکونیا ماده ی بدی است اما باید بدانیم کجا باید از آن استفاده کرد زیرا این نکته کلید موفقیت درمان با این ماده است. البته این نکته شامل همه ی انواع سرامیک های دندانپزشکی نیز می شود. باید آنها و خواصشان را بخوبی شناخت تا بتوان در موارد مختلف کلینیکی بهترین ماده را برای آن شرایط انتخاب کرد و سپس دندان را بر اساس سرامیک انتخاب شده تراش داد. این مساله تضمین کننده ی موفقیت کوتاه مدت و دراز مدت درمان است.
پرسش آخر: در آینده شاهد چه موادی از این دست خواهیم بود؟
پاسخ: در آینده نیز شاهد معرفی و ورود مواد ترمیمی برای رستوریشن های غیرمستقیمی هستیم که مقاومت بالا (استحکام خمشی بای-اگزیال و مقاومت در برابر شکست) و زیبایی طبیعی بیشتری دارند. در ضمن شاهد پروتکل ها و تکنیک های جدید برای ساخت رستوریشن ها خواهیم بود، چیزی ورای CAD/CAM. مثلاً اخیراً زیرکونیایی معرفی شده است که نسبت به انواع قبلی ترانسلوسنت تر است یا مثلاً ماده HT Zirconia که دارای خاصیت فلئوروسانس است و رستوریشن های ساخته شده با آن بسیار طبیعی تر خواهند بود.
بهرحال هر چقدر هم که در ساخت این مواد جدید دقت شود نمی توان صرفاً به یک سری تحقیقات آزمایشگاهی کوتاه مدت بسنده کرد. باید نتایج دراز مدت بالینی آنها را دید و ارزیابی کرد. هر چقدر هم که درباره خواص منحصربفرد و ایده آل مواد جدید صحبت شود تا با آنها رستوریشن ساخته نشود و در دهان بیمار سمان نگردد و تحت کنترل قرار نگیرد، نمی توان درباره ی موفقیت بالینی آن ماده اظهار نظر کرد.
