در شماره پیش به‌تفصیل در مورد تعریف، اتیولوژی، اپیدمیولوژی و علائم سندروم سوزش دهان صحبت شد. در این مطلب بر آنیم که به بیان تازه‌ها در  انواع درمان‌های مربوط به این سندروم خاص بپردازیم.

درمان‌های داروهایی:

داروهای خوراکی:

Alpha lipoic acid(ALA):

آلفا لیپوییک اسید یک آنتی‌اکسیدان قوی و فعال است که در بدن به مقدار کم تولید و هم به‌عنوان مکمل غذایی و هم  به‌عنوان داروی ضد دیابت در کشورهای مختلف استفاده می‌شود. مقالات زیادی به بررسی تأثیر این دارو بر روی BMS پرداختند. در مطالعه‌ای بهترین پاسخ مربوط به ترکیب دو داروی ALA  و Gabapentine بود که ۱۳٫۲ برابر احتمال پاسخ مثبت بیشتری نسبت به گروه کنترل داشت.

نتیجه تحقیقی دیگر بیان می‌کند که به علت تفاوت در مدت سیر تکاملی و شدت علائم این بیماری، احتمال تأثیر آلفالیپوئیک اسید به‌مرور کم می‌شود.

Clonazepam

دارویی از گروه بنزودیازپین‌ها است که برای پیشگیری و درمان اضطراب برخی انواع صرع، حملات اضطرابی  و همین‌طور به‌عنوان داروی ضدافسردگی استفاده می‌کنند.

نتیجه مطالعه‌ای نشان می‌دهد که کاهش درد در ۸۰% این بیماران بیش از ۵۰% بود. همچنین یکی از بیماران هیچ کاهش دردی را احساس نکرده و در ۳/۱ بیماران کاملاً درد برطرف شده بود. حدوداً ۳/۱ بیماران عوارض جانبی این دارو را  که گذرا و خفیف است،گزارش کردند.

Duloxetine:

دولوکستین برای درمان اختلال افسردگی ماژور و درد ناشی از آسیب عصبی در افراد مبتلا به دیابت استفاده می‌شود. در تحقیقی علاوه بر بهبودی ظرف سه ماه از تجویز دارو، در فالوآپ ۱۲ ماهه بهبودی کامل و پایدار مشاهده شد. بنابراین نتیجه مطالعه بیان می‌کند که درمان BMS با دولوکستین می‌تواند مفید و مؤثر بوده باشد و یا به‌عنوان درمان کمکی استفاده شود.

: Zinc replacement therapy

روی یکی از عناصر مهم در بدن انسان است و در رشد، تکامل، تولیدمثل، فعالیت عصبی و پاسخ ایمنی تأثیرگذار است.

در یک مطالعه در بین بیماران  BMS6/28% آن‌ها کمبود روی داشتند و در بین این بیماران درمان جایگزینی روی باعث کاهش درد شد و با گروه کنترل نیز تفاوت معنی‌داری داشت. بالعکس در مطالعه‌ای این نتیجه را نقض کردند و بیان کردند که درمان جایگزینی روی، درد را در این بیماران کاهش نمی‌دهد.

Amisulpride:

آمی سولپیراید یک آنتاگونیست دوپامین انتخابی است و در درمان برخی بیماری‌های روانی استفاده می‌شود. دوز کم این دارو می‌تواند سنتز و ترشح دوپامین را کنترل کند. در تحقیقی بر روی بیماران افسرده مبتلا به این اختلال، بعد از اتمام مصرف دارو درد، اضطراب و افسردگی این بیماران بهبود پیداکرده بود. درنتیجه، مصرف آمی سولپیراید برای این بیماران مفید بود و عوارض جانبی مهمی دیده نشد.

low-dose of Aripiprazole:

آریپیپرازول دارویی  برای درمان اختلالات روانی است. در مطالعه‌ای درمان‌هایی که برای یک بیمار خانم ۶۶ سال تجویز کردند را گزارش کردند. در ابتدا برای این بیمار Escitalopram  تجویز کردند که سوزش بیمار کاهش پیدا نکرد. بعدازآن درمان به‌وسیله Duloxetine انجام گرفت ولی بهبودی حاصل نشد. سپس Mirtazapine  تجویز شد که مقداری کاهش سوزش در بیمار دیده شد. بنابراین پودر low-dose Aripiprazole به  Mirtazapine اضافه شد. دو هفته بعد احساس سوزش برطرف شده بود.۶ماه بعد Mirtazapine حذف شد که تغییری ایجاد نشد. ۲ ماه بعد نیز Aripiprazole حذف شد ولی احساس سوزش دوباره ایجاد شد. درنتیجه بیمار دوباره Aripiprazole را مصرف کرد و پس از چند روز بهبود دوباره حاصل شد. درنتیجه این دارو تأثیر مثبتی بر بهبود سوزش در بیماران BMS داشت.

داروهای موضعی:

Capasaicin:

کاپساییسین ترکیبی است که از فلفل قرمز به دست می‌آید و کاربرد بالینی آن نشان داده که در افزایش حساسیت‌ها و دردها مفید بوده است.

در تحقیقات در کوتاه‌مدت مصرف آن به شکل دهان‌شویه مؤثر بوده ولی بررسی بعد از دوره follow up ، کاهش قابل‌توجهی در علائم نشان نداده و نشان‌دهنده‌ی گذرا بودن اثر این درمان‌ها است. مطالعه دیگر بیان می‌کند که این دارو می‌تواند برای درمان BMS مفید باشد اما  محدودیت‌هایی دارد و در ۳/۱ بیماران حین استفاده ایجاد ناراحتی می‌کند.

Aloevera:

آلوئه ورا اثرات ضدالتهابی زیادی در تحقیقات نشان داده است. در مطالعه‌ای ترکیب درمان محافظ زبان و آلوئه ورا برای بیماران BMS مفید است.

لوبریکنت موضعی:

در تحقیقی برای بررسی تأثیر کنترل عادات پارافانکشنال و لوبریکنت موضعی بر روی بیماران BMS بیماران شرکت‌کننده در این مطالعه به دو گروه تقسیم شدند. گروه اول ۲۵ و گروه دوم ۲۹ بیمار بودند. به هر دو گروه توضیحات لازم جهت کنترل عادت داده شد ولی لغزاننده موضعی به گروه اول و دگزامتازون موضعی به گروه دوم تجویز شد. در هر دو گروه احساس سوزش، درد و تأثیر این بیماری بر روی زندگی روزمره به مقدار قابل‌توجهی کاهش پیدا کرد و نتیجه این مطالعه بیان می‌کند که کنترل عادت پارافانکشنال و لغزاننده موضعی راه‌حل مناسبی برای بیماران BMS است.

اقدامات درمانی غیر دارویی:

Acupuncture:

در تحقیقی به‌وسیله videocapillaroscopy ، میکروسیرکولاسیون در سه زمان مختلف:

قبل از شروع طب سوزنی، یک دقیقه بعد از ورود سوزن و پنج دقیقه بعد از ورود سوزن، مشاهده شد. نتایج این مطالعه بیان می‌کند که طب سوزنی باعث افزایش قابل‌توجهیtortuousness و تراکم مویرگی می‌شود و سوزش را کمتر می‌کند. طب سوزنی باعث تغییراتی در مویرگ‌ها می‌شود که بعد از ۳ هفته درمان، احساس سوزش در این بیماران کاهش قابل‌توجهی پیدا می‌کند و این کاهش تا ۱۸ ماه پایدار است. طب سوزنی می‌تواند درمان مناسبی برای این بیماران باشد. در یک مطالعه دیگر مقدار کم ولی معنی‌داری کاهش درد در این بیماران دیده شد. گرچه در کیفیت زندگی آن‌ها تغییری دیده نشد اما این بیماران علائم دهانی این بیماری را بهتر تحمل می‌کردند.

لیزرهای کم‌توان:

پروفسور Andre Mester در سال ۱۹۶۷ Low Level laser  را در علم پزشکی استفاده کرد و از آن زمان LLLT در سرتاسر دنیا استفاده می‌شود. این روش با استفاده از تابش لیزرترمیم بافتی را بهبود می‌بخشد و باعث کاهش التهاب و بی‌حسی می‌شود. در مطالعه‌ای بیماران BMS نورولوژیک (nBMS) تحت درمان با لیزر double diode با طول‌موج nm 650 و ۹۱۰ قرار گرفتند. این درمان دو بار در هفته و به مدت ۴ هفته انجام شد. درنهایت تمام بیماران موافق اثر مثبت این درمان بودند و هیچ عوارض جانبی دیده نشد. نتیجه این مطالعه بیان می‌کند که LLLT می‌تواند  درمان مناسبی برای بیماران nBMS باشد.

در مطالعه‌ای دیگر ۱۰ بیمار به‌صورت هفتگی و به مدت ۱۰ هفته تحت درمان با lllt با طول‌موج nm 660 و قدرت  mW 40 (J/cm² ۲۰) قرار گرفتند. بیماران در هر جلسه بهبودی خود را احساس می‌کردند. در پایان دوره درمان ۵۸% کاهش در سوزش بیماران گزارش شد. بنابراینLLLT  می‌تواند درمان مناسبی برای برطرف کردن سوزش ناشی از BMS باشد. در مطالعه‌ای باهدف بررسی اثر فوتوتراپی بر درمان BMS، ۲۰ بیمار BMS به‌صورت هفتگی و به مدت ۱۰ هفته تحت درمان با لیزر nm 660 باقدرت mW40 قرار گرفتند. این بیماران گزارش می‌کردند که احساس سوزش در هر جلسه کاهش پیدا می‌کند و درد نیز بیش از ۴۹%  و به‌صورت قابل‌توجهی کاهش پیدا کرد. بنابراین درمان به‌وسیله فوتوتراپی می‌تواند درمان مناسبی برای بیماران BMS باشد.

امیداست با تحقیقات روزافزون راه‌های امیدبخشی پا به عرصه درمان این اختلال گذارند تا بیماران شاهد رفع کامل علائم باشند.

دکتر هاله ذکایی استادیار دانشکده دندانپزشکی گلستان