 &p[summary]=شیوه تشخیصی مناسب در مورد بیمار...)
شیوه تشخیصی مناسب در مورد بیمار دچار بوی بد دهان با پرسش کامل و جامع در مورد تاریخچه پزشکی آغاز می‌شود.
سابقه بیمار باید به‌طور مجزا و متناوب سؤال شود. کلینیسین باید در مورد تناوب ( برای مثال هرماه )، زمان بروز در خلال روز ( به‌عنوان مثال ، بوی بد پس از صرف غذا می‌تواند نشانه فتق معده باشد )، متوجه شدن افراد دیگر ( غیر از افراد نزدیک ) از این مشکل ( جهت رد کردن بوی تنفس خیالی )، نوع داروهای مصرفی و ابتلا به خشکی دهان یا نشانه‌های دیگر، از بیمار سؤال کند.
بیش از آنکه فردی به‌عنوان یک قضاوت گر عمل کند، ابتدا باید اطمینان حاصل شود که آن فرد دچار anosmia (فقدان و اختلال قابلیت بویایی ) نیست، بخش قابل توجهی از جمعیت بالغین دچار فقدان نسبی حس بویایی می‌باشند. پس از ۶۰ سالگی، تنزل قوه بویایی شایع است. افراد قضاوت گر داوطلب باید قابلیت استشمام و تشخیص بوهای مختلف (ارزیابی کیفی ) و نیز قابلیت شناسایی بوها در غلظت پایین ( ارزیابی کمی ) در خود بیازمایند.
اختلال در توانایی قضاوت یا ادراک بوها می‌تواند ناشی از عفونت ویروسی حفره بینی، ضربه و سیگار باشد. عفونت اثرات موقت روی عملکرد بویایی دارد، درحالی‌که اثرات ضربه و سیگار دائمی هستند.
استفاده از هرگونه عطر، شامپو، یا لوسیون بدن، سیگار، و مصرف الکل یا سیر باید ۱۲ ساعت قبل از انجام ارزیابی Organoleptic چه در مورد بیمار و چه قضاوت گر امتناع شود. در ضمن، قضاوت گر نباید از دستکش‌های لاستیکی استفاده کند. ارزیابی‌ها باید تکرار شوند زیرا میزان بوی تنفس ممکن است از روزی به‌روز دیگر دچار نوسان شود. قضاوت گر یک سری از نمونه‌های هوای محیط‌های مختلف را استشمام می‌کند:
- بوی حفره دهان ۲- بوی تنفس ۳- پوشش زبان ۴- بوی تنفس بینی
معاینات بالینی و آزمایشگاهی
خودآزمایی زیر می‌تواند به کار رود :
- خراشیدن سطح زبان با قاشق پلاستیکی یا فلزی بدون بو و سپس استشمام آن.
- وارد کردن یک خلال دندان به ناحیه بین دندانی و سپس استشمام آن.
- تف کردن بزاق در درون یک فنجان کوچک
استشمام تنفس خود با عمل بازدم در دست‌هایی که در جلوی دهان نگه داشته شده‌اند، مناسب نمی‌باشد، زیرا بوی پوست و صابون‌هایی که حین شستشوی دست به کار رفته‌اند، می‌توانند در این اقدام تداخل ایجاد کنند.
- مانیتور قابل حمل سولفید فرار: این وسیله الکترونیک غلظت سولفید هیدروژن و متیل مرکاپتان را آنالیز می‌کند، ترجیحاً” باید حداقل ۴ ساعت پس از صبحانه و پس از بستن دهان به مدت ۳ دقیقه صورت گیرد.
- کروماتوگرافی گاز : این وسیله می‌تواند هوا، بزاق، یا مایع شیار لثه‌ای ازنظر هرگونه ترکیب فرار آنالیز کند.
- آزمون انکوباسیون بزاق: این روش نسبت به استشمام تنفس حفره دهان، به‌ویژه برای بیمار کمتر مهاجم است.
- بینی الکترونیک: یک بینی مصنوعی که همان قابلیت‌های بینی انسانی را دارد ، ایده آل به نظر می‌رسد.
درمان بوی بد دهان :
درمان بوی بد دهان ترجیحاً” باید با توجه به علل آن صورت گیرد. ازآنجایی‌که بوی بد دهان ناشی از تجزیه متابولیکی پروتئین‌های موجود به گازهای بد بو توسط میکرو ارگانیزم‌های دهانی است، می‌توان فنون درمانی کلی زیر را به کاربرد:
- کاهش مکانیکی مواد مغذی داخل دهانی و میکرو ارگانیزم‌ها به علت تجمع گسترده باکتری‌ها روی سطح پشتی زبان، تمیز کردن زبان در این زمینه حائز اهمیت است. تمیز کردن دهان با یک مسواک معمولی قابل انجام است، اما درصورتی که زبان باردار باشد ترجیحاً” از ( scraper tongue) استفاده شود. تمیز کردن زبان مزیت دیگری نیز دارد که بهبود حس مزه می‌باشد. تمیز کردن ناحیه بین‌دندانی و مسواک زدن از روش‌های مکانیکی لازم برای کنترل پلاک می‌باشند. هر دو این روش‌ها موجب برداشته شدن ذرات غذایی باقیمانده و ارگانیزم‌های ایجاد کننده بوی بددهان می‌شوند. جویدن آدامس می‌تواند به‌طور موقت تنفس بد را کنترل کند زیرا با این عمل جریان بزاق تحریک می‌شود.
۲- کاهش شیمیایی بار میکروبی دهان: استفاده از دهان‌شویه یک اقدام متداول در این بیماران هست.
۳- تبدیل ترکیبات سولفید فرار ( گازهای بد بو ) و انواع غیر فرار: محلول‌های نمک فلزی، خمیردندان‌ها (خمیردندان‌های جوش‌شیرین، باقابلیت ۴۴ درصد کاهش میزان vsc به مدت ۳ ساعت پس از مسواک زبان، در مقایسه با خمیردندان‌های فلوراید دار مؤثرتر می‌باشند )، آدامس (آدامس می‌تواند با ترکیبات ضد باکتریال نظیر فلوراید یا کلرهگزیدین فرمول‌بندی شده، و به‌این‌ترتیب از طریق روش‌های مکانیکی و شیمیایی در کاهش بوی بددهان مفید باشد ).
۴- ماسکه کردن بوی بددهان: درمان با دهان‌شویه‌ها، اسپری‌های دهانی، و قرص‌های مکیدنی حاوی ترکیبات فرار خوشبو تنها اثر کوتاه‌مدت دارند.
جویدن، رفلکس پریودنتال – پاروتید را حداقل زمانی که مولرهای فک پایین حضور دارند، تحریک می‌کند. جهت کاهش PH، آب‌پرتقال می‌تواند مناسب باشد، البته تأثیر آن کوتاه‌مدت است.
دکتر مریم عبادی جراح – دندانپزشک
