مسوول کمیته دانشجویی ستاد توسعه علوم و فناوری های سلول های بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از ایجاد و راه اندازی بانک جامع سلول های بنیادی مشتق از پالپ دندان با حمایت ستاد توسعه فناوری های سلول های بنیادی این معاونت خبرداد.

دکتر آرش خجسته افزود: با تلاش های انجام شده این بانک تا پایان سال جاری توسط پژوهشکده علوم دندانپزشکی دانشگاه شهید بهشتی و با حمایت ستاد توسعه فناوری سلول های بنیادی معاونت علمی و فناوری انجام می شود.

پالپ دندان علاوه بر عصب دارای عروق و بافت زمینه ای و سلول می باشد.

وی بیان کرد: با توجه به اینکه روزانه بسیاری از بیماران برای کشیدن دندانهای شیری و دندان عقل سالم به دانشکده دندانپزشکی شهید بهشتی مراجعه کرده و این دندان ها دور ریخته می شوند، ما بر آن شدیم تا پالپ این دندان ها را محافظت کرده و در صورت لزوم با استخراج سلول های بنیادی موجود در آن ها، امکان استفاده در بیماری های دهان، فک و صورت را فراهم کنیم.

خجسته اظهار کرد: البته شناسایی سلول های بنیادی پالپ دندان، قدرت رشد تمایز و کارایی آن ها در درمان های رژنراتیو، نیاز به مطالعات پایه ای داشته که درچهار سال گذشته در پژوهشکده علوم دندانپزشکی مطالعات زیادی دراین ارتباط باحمایت ستاد سلول های بنیادی انجام شده است.

وی افزود: با توجه به اینکه "ˈبانک جامع سلول های بنیادی مشتق از پالپ دندان" بسیار کوچک و کم حجم بوده، میزان بافت بانک شده به نسبت سایر بانک های سلول های بنیادی بیشتر خواهد شد.

دانشیار گروه جراحی دهان، فک و صورت دانشگاه شهید بهشتی اظهارکرد: مهندسی دندان وساخت آن در آزمایشگاه با پیچیدگی های بسیار زیادی در حوزه مهندسی بافت در بدن همراه بوده زیرا در داخل دندان دو نوع رده سلولی میناساز و عاج ساز موجود است که باید این دو رده در کنار هم به تعادل رسیده و تولید بافت را آغاز کنند.

خجسته با اشاره به این موضوع که تولید دندان در محیط آزمایشگاهی با مشکلات بسیاری همراه است گفت: تولید دندان در آزمایشگاه به محیط سه بعدی کشت و بایو راکتور مزانشیمی نیاز دارد که در این زمینه مطالعات در محیط آزمایشگاهی و حیوانی درحال انجام است.

وی با اشاره به هزینه بالا ومشکلات انتقال سلول از آزمایشگاه به بافت گفت: به احتمال زیاد در آینده نزدیک این امر محقق نخواهد شد و مطالعات نشان داده که سلول های مشتق ازپالپ دندان در این زمینه تواناهایی بیشتری ازسایر سلول های بنیادی مزانشیمی دارند و بانک سلول های بنیادی مشتق از پالپ دندان موجب کمک تحقیقات در این زمینه نیز خواهد شد.

***قدرت تمایز و رشد بالای سلول های بنیادی مشتق از پالپ دندان

مسوول کمیته دانشجویی ستاد توسعه علوم و فناوری های سلول های بنیادی معاونت علمی وفناوری خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه سلول های بنیادی مزانشیمی درحال حاضر به طور عمده از منابع مختلفی از جمله مغز استخوان و چربی موجود دربدن تامین می شوند، منابعی همانند پالپ دندان با توجه به راحتی دسترسی به منابع و مطالعات انجام شده می توانند به عنوان یک منبع بالقوه در این زمینه محسوب شوند.

وی یادآور شد : بر اساس مطالعات انجام شده در دانشکده دندانپزشکی شهید بهشتی، قدرت تمایز و رشد سلول های بنیادی مشتق از پالپ دندان قابل رقابت با انواع سلول های بنیادی بوده و در بسیاری موارد از سایر انواع این سلول ها بیشتر است.

خجسته افزود: درمان با سلول های بنیادی امروزه به عنوان درمان فرعی در کنار سایر درمان ها مطرح است و افرادی که سلول های پالپ خود را حفظ کرده باشند شانس این که در هنگام بروز بیماری از آن استفاده کنند را خواهند داشت.

وی با اشاره به این موضوع که سلول های مشتق از پالپ دندان می تواند جایگزین مناسبی برای انواع سلول های بنیادی در علم پزشکی رژنراتیو باشد گفت: البته مطالعاتی نیز انجام شده که سلول های بنیادی مشتق از هر نقطه بدن برای درمان همان نقطه موثرتر خواهد بود اما این موضوع نهایی نشده و نتایج استفاده از این سلول ها در درمان بیماری ها به حد استاندارد نرسیده است.

دانشیار گروه جراحی دهان، فک و صورت دانشگاه شهید بهشتی خاطرنشان کرد: درپنج سال گذشته مطالعات سلول درمانی در درمان تحلیل استخوان فک و صورت با استفاده از سلول بنیادی ازمغز استخوان در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام شده و نتایج خوبی را نیز به همراه داشته اند و مطالعات منتشر شده در این زمینه بیش از 500 مورد ارجاع بین المللی کسب کرده اند.

وی افزود: البته برای اینکه درحوزه سلول درمانی به شواهد معتبر، قطعی و استانداردهای لازم برسیم، نیاز به مطالعات کارآزمایی بالینی بیشتری داریم.

*** به کارگیری سلول های بنیادی در درمان بیماری شکاف لب و کام

دکتر خجسته با اشاره به این موضوع که در سال 1385 استفاده از سلول های بنیادی در درمان ضایعات استخوانی بیماران مبتلا به شکاف لب و کام در داخل کشور انجام شد گفت: مورد دیگر استفاده از سلول های بنیادی مشتق از پالپ دندان، در درمان بیماری شکاف لب و کام بوده و در کشور ما در استان هایی چون مازندران و فارس که این بیماری شیوع قابل ملاحظه ای دارد بسیار تاثیر گذارخواهد بود.

وی ادامه داد: تاکنون به شکل محدود تعداد هشت بیمار مبتلا به شکاف لب و کام با استفاده ازسلول های بنیادی به جای استفاده از استخوان لگن برای درمان شکاف استخوانی مورد معالجه قرار گرفته اند.

مسوول کمیته دانشجویی ستاد توسعه علوم و فناوری های سلول های بنیادی با اشاره به اینکه هزینه های درمان از طریق پیوندهای استخوانی و استفاده از سلول های بنیادی بسیار گزاف بوده گفت: امیدواریم تا با تلاش های کمیته درمان ستاد و پیگیری های انجام شده درمان این بیماران تحت پوشش بیمه های درمان قرار گیرد.

***ایران جزو کشورهای پیشرو خاورمیانه در حوزه سلول های بنیادی

دکتر خجسته همچنین اظهار کرد: کشور ما درحوزه تولید علم در ارتباط با سلول های بنیادی در علوم دندانپزشکی و فک و صورت پیشرفت قابل ملاحظه ای داشته که البته کاربردی شدن این علم نیز نیاز به زیرساخت هایی در حوزه آزمایشگاه، پژوهش و نیروی انسانی دارد.

وی تصریح کرد: ستاد توسعه فناوری های سلول های بنیادی معاونت علمی و فناوری در ارتباط با ایجاد این زیرساخت ها به شکل مرکزی برای رشته های مرتبط برنامه ریزی کرده تا بتواند نقش و جایگاه ما را به عنوان یک کشور تولید کننده علم برتر در این زمینه حفظ کند و نیز به کاربردی تر شدن علوم این حوزه کمک کند.

منبع: ایرنا