قیمت پایین مانع سرمایه‌گذاری در صنعت سرم سازی
فاطمه انصاری/سپید
مدت چندانی از بحران کمبود سرم در کشور نمی‌گذرد و حدود یک سال پیش، با از کار افتادن خط تولید سرم یکی از کارخانه‌های تولیدی، کمبود سرم در کشور جدی شد و دولت برای تامین نیاز سرم وارد کشور کرد و بحران کنترل شد. در روزهای اخیر، مدیرکل نظارت بر دارو و مواد مخدر سازمان غذا و دارو اعلام کرد که باید دپو داروهای تزریقی از جمله سرم در کشور انجام شود. اکبر عبدالهی اصل درباره ضرورت دپو این اقلام دارویی گفت: «محلول‌های تزریقی مانند سرم از جمله اقلام پر مصرف، حیاتی و متنوع کشور بوده و در حال حاضر به رغم تامین مصارف روزمره، نیازمند دپوی استراتژیک این محصولات نیز هستیم.»
به گفته این مقام مسئول سازمان غذا و دارو نباید از این اصل مهم غافل شد که هر لحظه احتمال متوقف شدن برخی خطوط تولید کشور که دچار مشکل فنی و کیفی هستند، وجود دارد.
تولید مقرون به صرف نیست
با وجود اینکه صنعت داروسازی کشور در سال‌های اخیر توانسته حدود ۹۷ درصد از نیازهای دارویی کشور را تامین کند و حتی در موارد داروهای بیماری‌های خاص از جمله ام‌اس پیشرو باشد؛ با این حال وضعیت صنعت سرم سازی در کشور، مطلوب نیست. کما اینکه برخی از صاحب‌نظران معتقدند که میزان عرضه و تقاضا متناسب نیست. البته ناگفته نماند که آنها معتقدند که یکی از مهم‌ترین دلایل این مسئله، به صرفه نبودن این صنعت است.
مدیرکل نظارت بر دارو و مواد مخدر سازمان غذا و دارو نیز با تایید این مسئله با اشاره به واردات این اقلام دارویی تصریح کرد: «در حال حاضر خطوط تولید داخلی به علت مقرون به صرفه نبودن تولید محلول‌های تزریقی، عطای سرمایه‌گذاری در این بخش را به لقایش بخشیده است.»
عبدالهی اصل یادآوری کرد: «محلول‌های تزریقی اواخر سال گذشته و نیمه اول امسال به علت خارج شدن از خط یکی از خطوط تولید کشور به دلایل اصلاحات کیفی و نبود دپوی استراتژیک، از خارج کشور وارد شد.»
او درباره حساسیت تولید این اقلام دارویی توضیح داد: «آنگونه که برخی مردم و مسئولین تصور می‌کنند تولید محلول‌های تزریقی حجیم یا همان سرم، صرفا در هم آمیختن آب و نمک نیست.»
مدیرکل نظارت بر دارو و مواد مخدر سازمان غذا و دارو درباره نبود سرمایه‌گذاری‌های لازم در این صنعت گفت: «هزینه انجام استریل، دپیروژن (حذف میکروارگانیسم‌ها از محصول) و به طور کل رعایت اصول فنی و کیفی تولید محلول‌های تزریقی تا آن اندازه بالاست که در حال حاضر خطوط تولید داخلی نمی‌تواند در این بخش سرمایه‌گذاری کند.»
عبدالهی اصل افزود: «مولفه‌های مدیریت زنجیره تامین مانند روشن و خاموش کردن کلید یک لامپ نیست که به محض فشردن آن نتیجه‌اش مشاهده شده و اگر دارویی به زنجیره تامین ورود کرد، تا زمان انقضا امکان وجود در بازار را داشته باشد.»
او در توضیح انتقادش به برخی از مسئولین گفت: «عده کمی از مسئولین و قانون‌گذاران هنگام بیماری از متولیان انتظار تامین جدیدترین، با کیفیت‌ترین و بهترین داروها را آن هم در سریع‌ترین زمان ممکن و بامناسب‌ترین قیمت انتظار دارند؛ زیبنده است که این افراد در زمان سلامتی و صحت نیز با همان کیفیت مذکور اظهار نظرهای خود را تخصصی‌تر و غیر سودگرایانه مطرح کنند.»
رویکرد واردات در درازمدت توجیه نمی‌شود
سید مهدی سجادی، دبیر انجمن داروسازان ایران معتقد است که بعد از طرح تحول سلامت و افزایش مراجعه به بیمارستان‌ها، مصرف بسیاری از اقلام دارویی از جمله سرم افزایش یافت. او در این خصوص به سپید گفت: «با توجه به افزایش مصرف سرم بعد از طرح تحول سلامت، در زمینه تولید ما تنها ۵ کارخانه تولیدکننده در کل کشور داشتیم که حدود یک سال پیش یکی از این کارخانه‌ها در خط تولیدش به مشکلاتی برخورد و متوقف شد.»
سجادی درباره اینکه چرا سرمایه‌گذاری در این صنعت نمی‌شود، گفت: «قطعا تولید سرم با توجه به کنترل‌هایی مورد نیازش به عنوان یک فراورده تزریقی هزینه‌های تولید بالایی دارد.»
با این حال او معتقد است که رویکرد واردات به صورت مقطعی قابل قبول است. دبیر انجمن داروسازان ادامه داد: «اگر مشخصا رویکرد دولت به سرم رویکرد وارداتی باشد، به نظر در یک مقطعی می‌توان آن را توجیه کرد اما باید زیرساخت‌های تولید سرم و سرمایه‌گذاری را در داخل کشور را ایجاد شود. اگر بتوانیم از این پتانسیل برای صادرات به کشورهای همسایه و خاورمیانه استفاده کنیم، رویکرد منطقی در پیش گرفته‌ایم.»
او درباره مقرون‌به صرفه نبودن صنعت سرم سازی، از نحوه قیمت‌گذاری دارو انتقاد کرد و گفت: «در حوزه قیمت‌گذاری دارو معذوریت‌هایی وجود دارد و در این حوزه کمیسیون ارزش‌گذاری تصمیم می‌گیرد. اما به نظر من باید تمام هزینه‌ها در تولید داخل در قیمت‌گذاری لحاظ شود؛ حتی اگر قیمت داروی تولید داخل از قیمت داروی وارداتی بیشتر باشد.»
دبیر انجمن داروسازان ایران تصریح کرد: «بیماران قطعا ترجیح می‌دهند که محصول داخلی را مصرف کنند. به نظر من ترجیح بر این است که از فراورده‌هایی که می‌توانیم در داخل تولید کنیم، استفاده کنیم به معنای حمایت از تولید داخل است.»
به گفته سجادی دانش و تکنولوژی فنی تولید سرم در اختیار داروسازان است، با این حال کمتر تولیدکننده‌ای رغبت می‌کند تا وارد تولید سرم شود. البته بسیاری از فعالان صنعت داروسازی نیز بر این اعتقادند که این صنعت سوددهی لازم را ندارد. آنها تاکید دارند که قیمت‌گذاری سرم‌ها باید به گونه‌ای باشد که برای تولیدکننده، سوددهی داشته باشد. همین سودکم باعث شده تا کارخانه‌های محدودی وارد کار تولید سرم شوند، این در حالی است که به خاطر سوددهی بالای داروها، زمانی که داروی جدید وارد بازار می‌شود، چندین کارخانه برای تولید آن با هم رقابت می‌کنند، اما این اتفاق برای سرم نمی‌افتد.
منبع: دندانه
