چهارم مرداد پس از چالش‌های پیرامون تربیت نیروهای حد واسط و احیاء دوباره طرح بهداشتکار دهان و دندان، جلسه هم‌اندیشی روسای هیات‌مدیره انجمن‌های علمی دندانپزشکی ایران با دکتر حسن هاشمی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برگزار شد. در این جلسه ۱۲ انجمن دندانپزشکی ایران حضور داشتند.
در این جلسه قرار بر این شد که انجمن‌های علمی دندانپزشکی ایران، پیش از پایان مردادماه نقشه راهی که اهداف مورد نظر وزارت بهداشت درباره تامین نیرو برای اعزام به مناطق محروم را تامین می‌کند، ارائه دهند تا پس از بحث و بررسی و ارائه پیشنهاد‌ها در وزارت بهداشت و شورای سلامت دهان و دندان در مسیر اجرایی شدن قرار گیرد.
طی دو هفته جلسات کار‌شناسی فشرده در انجمن دندانپزشکی ایران با حضور کار‌شناسان و صاحب‌نظران برگزار شد. این جلسات را می‌توان اولین گام در تعامل میان انجمن‌های علمی دندانپزشکی و وزارت بهداشت در مورد سیاست‌های کلان این رشته دانست.
ماحصل این نشست‌ها نامه‌ای با امضاء پانزده انجمن علمی دندانپزشکی خطاب به وزیر بهداشت بود که متن آن پیرامون شماست.
این نامه از طرف دفتر وزیر بهداشت به دکتر سیاری، معاون بهداشت این وزارتخانه ارسال شده است تا در جلسه‌ای با حضور معاون درمان، دبیر شورای سلامت دهان و دکتر علی تاجرنیا، تصمیماتی در چارچوب تصمیمات کوتاه مدت و بلند مدت جهت ارایه به وزیر بهداشت اتخاذ شود.
جناب آقای دکتر سید حسن قاضی‌زاده هاشمی
وزیر محترم بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
با سلام و آرزوی توفیق
احتراماً پیرو جلسه مورخ ۰۳/۰۵/۹۵ جنابعالی با روسا و نمایندگان انجمن‌های علمی دندانپزشکی و بر حسب تکلیف جنابعالی مبنی بر ارائه راهکارهای کاربردی برای تأمین خدمات سلامت دهان برای آحاد جامعه و دسترسی آسان و عادلانه خدمات دندانپزشکی به مردم با اولویت مناطق محروم، ۴ نشست شورای هماهنگی و ۴ جلسه کمیته کار‌شناسی این شورا برگزار گردید.
انجمن‌های علمی دندانپزشکی در راستای اهداف و برنامه‌های دولت تدبیر و امید راهبرد کلی و نقشه راه را به صورت اجمالی پیشنهاد می‌نمایند. در صورت استقبال از مسیر این راهبرد، هر بند آن تبدیل به الگوریتم عملیاتی شده و چگونگی اجرای آن به صورت شفاف مکتوب خواهد گردید:
۱- با توجه به محدود و غیر قابل اتکا بودن اطلاعات موجود از شبکه بهداشتی کشور و در ابتدا باید اطلاعات سیستمیک و جامعی از وضع موجود شبکه شامل، چگونگی توزیع مراکز و شاکله نیروی انسانی به تفکیک استان تهیه و نقاط ضعف و قوت آن بررسی شود تا در جهت رفع کمیود‌ها اقدام گردد در صورت عدم شفاف بودن این شاخص‌ها هر برنامه‌ای برای ارتقای خدمات سلامت دهان در مناطق محروم قدمی در تاریکی است.
۲- بایستی با انتقال بخش قابل توجهی از بودجهٔ دولتی بخش سلامت دهان به آموزش‌های عمومی و تبیین و ترویج سلامت از طریق وسایل ارتباط جمعی، آموزش و پرورش و همچنین تداوم تربیت و جذب تکنسین بهداشت دهان در شبکه بهداشتی و اعزام آن‌ها به مدارس و مراکزتجمعات عمومی و ترویج بهداشت دهان، اقدام به ارتقای سلامت دهان و پیشگیری از بیماری‌های دهان نمود.
۳- برای ایجاد انگیزه در بین پرستاران دندانپزشکی و تکنسین‌های بهداشت دهان و با هدف ارتقای دانش علمی و جایگاه اجتماعی ایشان، بایستی بن بست به مسیر تعالی حرفه‌ای توانمندان این رشته‌ها، با ایجاد مقاطع کار‌شناسی و کار‌شناس ارشد بهداشت دهان با هدف ارتقای سواد سلامت دهان در ساختار آموزشی گشوده شود. همچنین ردیف شغلی مناسبی در ساختار کلی نظام سلامت دهان شامل شبکه بهداشت، مدارس، ادارات و کارخانجات و… تعریف و ایجاد گردد.
۴- از مجموع مراکز شبکه بهداشتی – درمانی کشور که دارای واحد بهداشت دهان می‌باشند، اداره سلامت دهان دولت تدبیر و امید با حمایت جنابعالی و شورای سلامت دهان بازسازی ۱۲۰۰ مراکز و به روزرسانی ۱۷۰۰ مرکز را با موفقیت به پایان رساند. و موفق به جذب ۷۰۰ دندانپزشک برای مراکز نافذ دندانپزشک شده است.
با توجه به تعداد قابل توجه متعهدین خدمت سهیمه استانی، با هماهنگی دبیرخانه شورای آموزش دندانپزشکی و تخصصی، اداره سلامت دهان و دندان، سازمان نظام پزشکی و با پشتیبانی انجمن‌های علمی مبنی بر فرهنگ سازی و بهینه کردن گرایش این بخش از همکاران به مشارکت داوطلبانه، کامل کردن این مراکز با نیروی انسانی کارآمد یعنی دندان‌پزشکان کاملاً اجرایی است. با وجود تعداد کافی دندانپزشک، ارایه خدمت بی‌کیفیت دندانپزشکی توسط کاردان بهداشت دهان بی‌عدالتی در حق مناطق محروم محسوب شده و توجیهی برای ادامه و یا تبدیل وضعیت کاردان بهداشت دهان به بهداشتکار دهان و (درمانی) وجود ندارد.
۵- با توجه به راهبرد کلان نظام در امر خصوصی سازی در برنامه‌های سوم، چهارم و پنجم توسعه و نظر به راهبردهای علمی امروزی بهنیه سازی مدیریت منابع مالی و انسانی در سطح دنیا و با علم بر اینکه ورود دولت در تولید و ارائه خدمات مقرون به صرفه نیست، و همچنین پرداخت هزینه خدمات درمانی سطح دو و سه دندانپزشکی از بودجه عمومی منابع دولتی را واماندگی می‌کشاند، ارائه خدمات درمانی در مناطق محروم (بخصوص خدمات سطح دو) با حفظ نقش نظارتی دولت در تعامل با انجمن‌های دندانپزشکی در تعیین نرخ خدمات و کنترل کیفیت درمان‌ها، به تدریح به بخش غیر دولتی (خصوصی) واگذار گردد. هدف از این کار کوچک سازی و قابل مدیریت نمودن ادارت دولتی مسئول خدمات سلامت دهان و دندانپزشکی در سطح کشور در بازه زمانی مشخص و خروج دولت از ارائه خدمت، و ورود در نظارت بر درمان به منظور بهبود سلامت دهان در جامعه است.
۶- در این راستا از طریق تشویق بخش غیر دولتی (خصوصی) به تجهیز مراکزی در مناطق محروم و یا ایجاد کلینیک سیار مجهز به تجهیزات اولیه دندانپزشکی و دندانپزشک به موازات شبکه بهداشتی کشور خدمات درمانی ساده، محدود و اضطراری دندانپزشکی به اقشار محروم بصورت یارانه‌ای و در مواردی رایگان توسط شبکه‌های بهداشتی آن هم بصورت خرید خدمات توسط بخش غیر دولتی ارائه شود.
۷- بیمه‌های پایه و مکمل با تمهیدات تشویقی دولت ترغیب به ورود و مشارکت در پرداخت هزینه خدمات سطح ۱ و ۲ و ۳ سلامت دهان و دندانپزشکی شده و با توسعه تدریجی خدمات بیمه، آحاد جامعه در امر خرید خدمات مورد نیازشان حمایت شوند.
۸- در برنامه جدید آموزش دندانپزشکی، که با حمایت دبیرخانه شورای آموزش دندانپزشکی و تخصصی و اخذ مجوز از شورای گسترش تدوین شده، دو واحد کارورزی اختیاری در نظام سلامت دیده شده که افزایش آن به چهار واحد درسی امکان پذیر گشته است. با اجرایی کردن این واحدهای کارورزی که با احتساب تعداد دانشجویان دندانپزشکی بالغ بر ۰۰۰/۴۰۰ ساعت کار نیروی درمانی است. می‌توان برای خدمات درمانی اولیه در مناطق محروم استفاده نمود. این رقم معادل پوشش کامل ۵۰۰ مرکز بهداشتی در طول سال می‌باشد.
بطور خلاصه یادآور می‌شویم:
با توجه به اهمیت رعایت عدالت سلامت در بین مردم روستا و شهر و با آگاهی از اینکه جهت درمان قطعی و کامل بیماری‌های دهان و دندانپزشک تنها نیروی آموزش دیده بوده و تجربیات حاصل از پزشک خانواده دلالت بر ارایه خدمات فراگیر و عمومی به ویژه در حوزه‌های بازتوانی و نوتوانی را جهت بهبود سبک زندگی مردم و جلوگیری از اشاعه ریسک فاکتورهای مشترک سلامت را می‌نماید. اکیداً توصیه می‌نماییم در راستای طرح مترقی و رو به جلوی تحول سلامت در کشور، با بهره گیری از حقوق حقه مردم از استفاده از نیروی پایدار در نظام سلامت چه در روستا و چه در شهر برمبنای اجرایی شده سهمیه ۳۰ درصدی نیروهای مناطق محروم و همچنین منابع پایدار بیمه روستایی و عشایری و فقط با تقویت ساختار نظام توزیع منابع انسانی و تعمیق و افزایش نفوذ نظارت بر حوزه‌های اجرایی، ضمن صیانت از حق دولت و احترام به قوانین مصوب مجلس، امکان بهره گیری از نیروهای حد واسط تعریف شده قانونمند که توسط شورای گسترش آموزش وزارت متبوع به تصویب رسیده است را ممکن سازیم. لازم به ذکر است در این دوران که رشد سرطانی و روزافزون نیروهای فاقد صلاحیت در عرضه خدمات علوم پزشکی سلامت مردم را به مخاطره انداخته است، تحمیل ورود هرگونه نیروی انسانی به این حوزه نه تنها باعث افزایش مطالبات صنفی و پیچیده جدیدخواهد شد، بلکه با عنایت به ضعف بنیادین نظام نظارتی کشور سبب به خطر افتادن ساختارهای اجرایی و نهایتا سلامت مردم می‌گردد. چنانچه تاکنون مردم مشکل کمبود دسترسی را داشتند من بعد علاوه بر این کمبود، دغدغه رفع مداخلات ناقص غیر اصولی و گاهاً سودجایانه، را نیز خواهند داشت.
همانگونه که ذکر شد برای اجتناب از اطاله کلام و اتلاف وقت مقام محترم وزارت مراتب فوق در حد امکان خلاصه نویسی گردیده است. در صورت اقبال شما از اصول راهبردی این نظرات، تبیین چگونگی اجرایی شدن آن به حضورتان ارسال خواهد شد.
انجمن دندانپزشکی ایران
انجمن آسیب‌شناسی دهان، فک وصورت ایران
انجمن ارتودونتیست‌های ایران
انجمن اندودانتیست‌های ایران انجمن بیماری‌های دهان و تشخیص
انجمن ایمپلنتولوژی ایران
انجمن زیست مواد دندانی
انجمن پریودونتولوژی ایران
انجمن پروستودونتیست‌های ایران
انجمن متخصصین ترمیمی ایران
انجمن جراحان دهان، فک وصورت ایران
انجمن دندانپزشکی کودکان ایران
انجمن رادیولوژی دهان، فک وصورت ایران
انجمن سلامت دهان ودندان‌پزشکی اجتماعی ایران
انجمن آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت
منبع: دندانه
