گفتگو با دکتر محمدجواد خرازی فرد، درباره راهکارهای حل مشکلات کوریکولوم دندانپزشکی
دکتر محمدجواد خرازی فرد، مشاور تحقیقاتی و عضو شورای پژوهشی مرکز تحقیقات دانشکده دندانپزشکی تهران، یکی از دست‌اندرکاران تدوین کوریکولوم دوره عمومی دندانپزشکی است که بازنگری این برنامه آموزشی را به‌تنهایی برای رفع نقایص آن کافی نمی‌داند. با او گفتگویی داشتیم تا نقطه نظراتش را درباره راهکارهای اصلاح کوریکولوم فعلی دندانپزشکی بپرسیم.
دلیل تناقض کوریکولوم آموزشی دندانپزشکی در دوره عمومی با امکانات دانشگاه‌ها و ناتوانی آن‌ها در اجرای این برنامه آموزشی را چه می‌دانید؟
دلیل این اتفاق، این بود که کوریکولوم فعلی، همزمان با تغییر دولت ابلاغ شد و با اینکه تمام پشتوانه‌های اجرایی آن در نظر گرفته شده و اعتبارات آن پیش‌بینی و تأمین اعتبار اولیه هم شده بود، به دلیل تغییر مدیران و تفویض اختیارات، هیچ‌یک از برنامه‌های توانمندسازی آن اجرا نشد و بنابراین، مشکلات پیش آمده قابل پیش‌بینی بودند؛ چرا که حتی بهترین برنامه‌های آموزشی هم بدون برنامه توانمندسازی، در مرحله اجرا به زمین می‌خورند.
بنابراین آیا بازنگری کوریکولوم دندانپزشکی، در شرایط مشابه و در حالی که در شرف تغییر دولت و تفویض اختیارات مدیران هستیم کار صحیحی است؟
به هر حال دولت‌ها ۴ سال عمر دارند و کوریکولوم دندانپزشکی، طی ۶ سال امتحان خود را پس می‌دهد. بنابراین قسمتی از اجرای آن‌ها، خواه ناخواه به دولت بعدی واگذار می‌شود. البته باید بگویم که تدوین کوریکولوم فعلی هم سال ۸۶ شروع شد و سال ۹۰ آماده ابلاغ بود، اما به دلیل برخی از مشکلات سیاسی خاص خود، سال ۹۱ ابلاغ شد و در نتیجه این اتفاق، مشکلات فعلی پیش آمد.
اهم مشکلاتی که دانشگاه‌ها با برنامه آموزشی فعلی دارند چیست؟
بر اساس برآورد ما، نظرات دانشگاه‌ها کاملاً متفاوت و گاهی متضاد و متناقض هستند. بعضی از دانشگاه‌ها آن‌قدر ضعیف هستند که قدرت اجرای هیچ برنامه آموزشی را ندارند؛ چرا که هیات علمی قوی ندارند و همان اعضای محدود هیات علمی‌شان هم بعد از مدت کمی تغییر می‌کنند و متأسفانه می‌توانم بگویم ۵۰ درصد دانشگاه‌های کشور ما جزو این دسته هستند.
اما دانشگاه‌هایی مانند شهید بهشتی و دانشگاه تهران هم مدعی هستند نمی‌توانند کوریکولوم فعلی را اجرا کنند.
مشکل واقعی دانشگاه تهران یا شهید بهشتی با این برنامه آموزشی، تا حدودی به این دلیل است که اطلاعات مناسبی از کوریکولوم ندارند و اگر بندهایی که در آن وجود را بخوانند، ۹۰ درصد مشکلاتشان برطرف می‌شود. لازم می‌دانم این نکته را ذکر کنم که تیم نویسنده کوریکولوم فعلی، برای حل این مشکل، مجموعه‌ای ۴، ۵ مقاله‌ای را با موضوع “معرفی کوریکولوم آموزشی دندانپزشکی” نوشته و در شماره ویژه نوروز مجله انجمن دندانپزشکی به چاپ رسانده است که اگر کسی علاقه‌مند به کسب اطلاعات بیشتر است، می‌تواند به آن مراجعه کند.
البته باید بگویم یکی دیگر از دلایل تأکید بعضی از همکاران دانشگاه شهیدبهشتی بر نقاط ضعف کوریکولوم فعلی، این است که آن‌ها هم بدشان نمی‌آید از این هیاهو استفاده کنند و بر مشکلات دیگر دندانپزشکی مانند طرح بهداشتکار و جلوگیری از ادامه تحصیل بهداشتکارن در دانشگاه خود سرپوش بگذارند.
بنابراین به اعتقاد شما، هیچ یک از مشکلات دانشگاه‌ها با این برنامه آموزشی، به نقایص آن برنمی‌گردد؟
البته این کوریکولوم به تصحیحات کوچکی هم نیاز دارد، اما می‌توانم بگویم کاملاً منعطف و قابل تغییر است و می‌تواند در بستر نکاتی که در آیین‌نامه آموزشی آن وجود دارد، ترمیم و تصحیح شود.
آیا زمان ۶ ماهه‌ای که دبیرخانه شورای آموزش دندانپزشکی و تخصصی برای بازنگری کوریکولوم در نظر گرفته است کافی است؟
من معتقد هستم برخلاف اظهارات دبیرخانه که عجله دارد تا پایان دولت فعلی این کار را انجام بدهد و گزارش آن را ارائه کند، نمی‌توان برای این کار زمان مشخصی تعیین کرد، بلکه باید اصلاحات را به مرور زمان انجام داد.
به اعتقاد من، فاز اول اصلاحات کوریکولوم فعلی بیشتر از ۴ تا ۵ ماه زمان نمی‌برد، اما مهم‌تر از آن، اجرایی کردن این برنامه آموزشی است که برای آن، ۲ راهکار کلی می‌توان پیشنهاد داد. اول اینکه طرح درس‌ها، درس‌نامه‌ها، منابع و همه آنچه برای توانمندسازی و پشتیبانی این برنامه مورد نیاز است، به‌صورت متمرکز در دبیرخانه طراحی و به دانشگاه‌ها ابلاغ شود. راهکار دوم این است که از دانشگاه‌ها درخواست شود برای این محتوا، طرح درس و درس‌نامه ارائه کنند که این کار نیاز به ۲ تا ۳ سال زمان دارد. این خیلی خوش‌بینانه است که گمان کنیم می‌توانیم در عرض ۶ ماه طرح درس داشته باشیم، چرا که ما هرگز چنین تجربه‌ای در دندانپزشکی نداشته‌ایم.
بنابراین به اعتقاد شما تنها بازنگری کوریوکولوم فعلی کافی نیست؟
خیر. هر برنامه آموزشی، برای پیاده شدن به طرح درس نیاز دارد. کوریکولوم پیشین آموزشی دندانپزشکی، فقط تعدادی سرفصل از پیش تعیین‌شده بود که حتی عنوان و زمان‌بندی نداشتند، کوریکولومی که سال ۹۱ نوشته شد هم مقداری از آن کامل‌تر است، اما درس‌نامه ندارد که این ایراد باید برطرف شود.
منبع: دندانه
