طبق مطالعات جدید محققان دانشگاه ایلینویز واقع در شیکاگو، مواجهه ی طولانی مدت با باکتری عامل بیماری پریودنتال، باعث التهاب و از بین رفتن نورون ها در موش می شود که شبیه اثرات بیماری آلزایمر در انسان است. یافته هایی که در مجله ی PLOS ONE منتشر شده، حاکی از آن است پیوره که یک عفونت رایج قابل پیشگیری در لثه است؛ می تواند مقدمه ای برای آلزایمر باشد. شایان ذکر است که تا کنون هیچ راه درمان قطعی برای آلزایمر پیدا نشده است. دکتر کیکو واتانابه، نویسنده ی مقاله و استاد پریودنتیکس دانشکده ی دندان پزشکی دانشگاه ایلینویز شیکاگو در این باره می گوید: «مطالعات قبلی نشان داده بودند که رابطه ی نزدیکی میان پریودنتیت و اختلالات شناختی وجود دارد، اما مطالعه ی حاضر اولین پژوهشی است که نشان می دهد مواجهه با باکتری عامل پریودنتیت، می تواند مسئول تشکیل پلاک های پیری باشد. این پلاک ها فرایندهای آسیب شناختی را که در نهایت منجر به آلزایمر می شوند، تسریع می کنند.» وی می افزاید: «این یک یافته ی شگفت انگیز بود، چون ما انتظار نداشتیم که این باکتری به این شدت مغز را تحت تاثیر قرار دهد و اثراتی کاملا شبیه به بیماری آلزایمر از خود به جای بگذارد.»
دکتر کیکو واتانابه و دکتر ولادیمیر لویفسکی در حال مطالعه ی باکتری عامل پریودنتیت
برای بررسی اثر باکتری بر مغز، دکتر واتانابه و همکارانش – از جمله دکتر ولادیمیر لیفسکی، استادیار پژوهشی دانشگاه ایلینویز شیکاگو و نویسنده ی مقاله – در 10 نمونه از گونه های طبیعی (وحشی) موش ها، پریودنتیت مزمن ایجاد کردند. پریودنتیت مزمن منجر به تخریب بافت های نرم و از بین رفتن استخوان های موجود در حفره ی دهان می شود. 10 موش دیگر به عنوان گروه کنترل در نظر گرفته شدند. باکتری مزبور به طور مداوم، در طول 22 هفته، روی بافت های دهان گروه مورد مطالعه قرار می گرفت. بعد از طی این مدت پژوهشگران سلامت بافت های مغز موش های گروه مورد مطالعه را با گروه کنترل مقایسه کردند.
پژوهشگران دریافتند در مغز موش هایی که به طور مزمن در معرض باکتری ها قرار داشتند، آمیلوئید بتا به طور چشم گیری بیشتر از سایر موش ها تجمع پیدا کرده است. تجمع آمیلوئید بتا منجر به ایجاد پلاک های پیری می شود. پلاک های پیری در بافت های مغز بیماران آلزایمری یافت شده است.
این یافته ها با آنالیز پروتئینی آمیلوئید بتا مجددا تایید شدند. آنالیز مقادیر RNA نیز، به منظور اندازه گیری میزان بیان ژن های مرتبط با التهاب و دژنره شدن نورون ها در گروه مورد مطالعه، بر اعتبار نتایج افزود. هم چنینDNA باکتری موجود در بافت های پریودنتال در بافت مغز موش های گروه مورد مطالعه یافت شد. علاوه بر آن پروتئین باکتریایی نیز درون نورون های مغز آن ها مشاهده شد.
واتانابه می گوید: «داده های ما نه تنها حرکت باکتری از دهان تا مغز را نشان می دهد، بلکه تاثیر عفونت مزمن بر تغییرات شبه آلزایمری را در نورون ها، ثابت می کند.»
محققان می گویند که این یافته ها به درجاتی مستدل تر از یافته های پیشین هستند. در مطالعه ی حاضر از موش های طبیعی برای آزمایش استفاده شده است، حال آن که در اغلب پژوهش های آلزایمر از موش های تراریخته ای استفاده می شود که در آن ها بیان ژن های مربوط به ایجاد پلاک پیری و آلزایمر افزایش یافته است.
واتانابه در این باره ی گوید: «استفاده از موش های طبیعی به قوت مطالعه ی ما افزوده است، چون این موش ها از قبل با تغییرات ژنتیکی برای ابتلا به آلزایمر تحریک نشده بودند. استفاده از این مدل مهر تایید دیگری بر این یافته می زند که باکتری های بافت های پریودنتال ممکن است مقدمه ای برای ایجاد آلزایمر باشند.»
محققان بیان می کنند که فهم علت و عوامل خطر دخیل در ایجاد آلزایمر، نقطه ی عطفی برای یافتن درمان آن است. این مطلب زمانی اهمیت خود را نشان می دهد که بدانیم بیش از 95 درصد از موارد ابتلا به آلزایمر در افراد بالای 65 سال و به صورت تکی(غیرخانوادگی) است و این موضوع باعث شده بخش عمده ای از علت و مکانیسم این بیماری هم چنان ناشناخته باقی بماند.
با وجود این که این یافته ها بیشتر مورد توجه مجامع علمی قرار می گیرد، اما واتانابه معتقد است که در آن ها برای هرکسی درسی نهفته است. او می گوید: «بهداشت دهان و دندان عامل مهمی در پیش بینی ابتلا به انواعی از بیماری های داخل و خارج از دهان است.» وی می افزاید: «مردم با جدی گرفتن سلامت دهان و دندان خودشان می توانند کمک بزرگی به سلامتی خود کنند.»
منبع:
Vladimir Ilievski, Paulina K. Zuchowska, Stefan J. Green, Peter T. Toth, Michael E. Ragozzino, Khuong Le, Haider W. Aljewari, Neil M. O’Brien-Simpson, Eric C. Reynolds, Keiko Watanabe. Chronic oral application of a periodontal pathogen results in brain inflammation, neurodegeneration and amyloid beta production in wild type mice. PLOS ONE, 2018; 13 10
