برآوردها نشان می‌دهد ۲۰۰میلیون دندان پوسیده در دهان ایرانی‌ها وجود دارد، این آمار درحالی است که شیوع بیماری‌های دهان و دندان از بیماری‌هایی همچون آسم و میگرن بسیار بیشتر است. بررسی‌ها در کشور بیانگر این است که شاخص پوسیدگی دندان در سنین ۳۵ تا ۴۴سال عدد ۱۳ است به طوری که این افراد سه دندان پر شده، ۶دندان کشیده شده و چهار دندان پوسیده دارند. این وضعیت در سنین پنج تا ۶سال عدد ۵ را نشان می‌دهد.
از سوی دیگر، شاخص پوسیدگی دندان در سنین ۱۲سال از ۱.۵ در سال ۷۷ به ۲.۰۹ در سال۹۳ رسیده درحالی که این شاخص در دنیا ۱.۸۶ است در حالی که این عدد در ایران ۲.۰۹ است. این اعداد و ارقام را دبیر شورای سلامت دهان وزارت بهداشت اعلام کرده است. به گفته سعید عسگری، اگر بخواهیم فقط برای ترمیم ساده دندان یک میلیون و ۲۰۰هزار دانش‌آموز که ۱.۷دندان پوسیده دارند، اقدام کنیم نیاز به ۲۰۵میلیارد تومان اعتبار است.
این وضعیت برای کودکان پنج تا ۶سال هزار میلیارد تومان و برای افراد میانسال چهار هزار و ۸۰۰میلیارد تومان برآورد می‌شود. در این میان، اگر بخواهیم برای جایگزین دندان‌های کشیده شده افراد میانسال کشور بودجه در نظر بگیریم باید ۸۸هزار میلیارد تومان هزینه کنیم.
پوسیدگی دندان در 89درصد دانش‌آموزان
از سوی دیگر، در نخستین ماه‌های سال جاری وزیر بهداشت نیز اعلام کرد که ایرانیان 35 تا 40ساله حدود 12دندان خراب دارند که عدد بالایی است. در بسیاری از کشورهای پیشرفته تعداد دندان‌های پوسیده در این رده سنی چهار دندان است که نشان‌دهنده توجه به‌سلامت دهان و دندان در سن 6 تا 12سالگی در این کشورهاست.
به گفته حسن قاضی‌زاده‌هاشمی، در خمیر‌دندان ماده‌ای به نام فلوراید وجود دارد که 45درصد از پوسیدگی دندان‌ها جلوگیری می‌کند. 36میلیون خدمت در طرح وارنیش‌فلوراید‌تراپی به کمک آموزش‌وپرورش ارائه شده است، فلوراید‌تراپی کمک می‌کند تا با استفاده از ماده‌ای که روی دندان‌ها به کمک مراقبان سلامت مالیده می‌شود مواد غذایی و به‌خصوص شیرینی‌ها که روی شیار‌های دندان باقی می‌ماند و عامل پوسیدگی می‌شود از خراب شدن دندان‌ها جلوگیری کند.
وزیر بهداشت همان موقع از اجرای مرحله دوم وارنیش‌فلوراید‌تراپی خبر داد و گفت: هفت میلیون ارائه خدمت اضافه شده است. به کمک این طرح توانسته‌‌ایم میزان پوسیدگی دندان دانش‌آموزان را کاهش دهیم، سال گذشته درمجموع پنج درصد دانش‌آموزان دندان سالم داشتند که این میزان امسال به 11درصد رسیده اما 89درصد دانش‌آموزان دندان پوسیده دارند، به عبارت دیگر از هر 10دانش‌آموز 9نفر مشکل دندانی دارند. در طرح وارنیش‌فلوراید‌تراپی در برنامه کشوری سلامت دهان و دندان مدارس ابتدایی، 45هزار نفر به‌عنوان مراقب سلامت آموزش دیده‌اند تا در این طرح به دانش‌آموزان خدمت‌رسانی کنند.
بیمه‌ها خوب عمل نکرده‌اند
این آمار و ارقام درحالی است که در حداقل سه سال گذشته مسئولان وزارت بهداشت درباره پیشگیری از خرابی دندان‌ها در سنین پایین و گنجاندن آن در برنامه طرح تحول نظام سلامت اظهارنظر کرده‌اند اما مشکل در این بخش از حوزه سلامت باز هم با بحث بیمه گره خورده است. به گفته رئیس اداره بهداشت دهان و دندان وزارت بهداشت، آمار بالای پوسیدگی دندان در کشور، حاکی از آن است که بیمه‌ها در حوزه دهان و دندان خوب عمل نکرده‌اند. به گفته حمید صمدزاده، به جز بیمه نیروهای مسلح که برای مجموعه خود خدمات دندانپزشکی ارائه می‌کند دیگر بیمه‌گرها مشارکت نکردند و این کوتاهی باعث شده مردم به سمت کشیدن دندان‌ها بروند و روز به روز بر تعداد دندان‌های پوسیده افزوده شود به‌طوری که هر فرد ۳۵ تا ۴۵ساله سه تا پنج دندان کشیده شده دارد.
در این میان، نمایندگان مختلف مجلس هم بارها نسبت به همکاری نکرن بیمه برای حوزه دندانپزشکی انتقاد کرده‌اند. بهرام پارسایی، سخنگوی کمیسیون اصل نود مجلس یکی از همین افراد است. او با هشدار نسبت به افزایش پوسیدگی دندان در کشور می‌گوید: سازمان های بیمه‌گر باید در این زمینه به وزارت بهداشت کمک کنند. واقعیت این است که به دلیل آنکه وزارت بهداشت قادر به تامین هزینه‌های دهان و دندان نیست بنابراین این هزینه‌ها بر دوش بیمار سنگینی می‌کند. از سوی دیگر، بیمه‌ها برای پوشش کامل هزینه‌های دهان و دندان همراهی لازم را با وزارت بهداشت ندارند و کمتر بیمه‌ای این هزینه‌ها را متقبل می‌شود همین امر سبب شده آمار پوسیدگی دندان ایرانی‌ها افزایش یابد.
در بخش فرهنگ‌سازی هم عقب هستیم
اما در زمینه آمار بالای دندان‌های پوسیده ایرانی‌ها مشکل فقط بر سر تحت پوشش نبودن بیمه نیست، موضوعی که پارسایی هم معتقد به آن است و توضیح می‌دهد: در بخش فرهنگ‌سازی هم عقب هستیم چراکه نتوانستیم برای کودکان و نوجوانان تاثیرگذاری مسواک زدن و پیشگیری از خرابی دندان را تفهیم کنیم به همین علت پوسیدگی دندان در کشور در مقایسه با کشورهای پیشرفته آمار بالایی است. اگر آموزش‌های لازم به افراد جامعه ارائه شود هم افراد متحمل هزینه‌های سنگین دندانپزشکی نخواهند شد و هم می‌توان تا حد زیادی این آمار را کاهش داد.
در این میان، ناگفته نماند که نظارت بر عملکرد دندانپزشک نیز تا حد زیادی می‌تواند از هزینه‌های بیمار جلوگیری کند زیرا گاهی به دلیل تشخیص اشتباه پزشک، بیمار ناچار است چندین بار برای یک دندان هزینه کند که می‌طلبد وزارت بهداشت ورود جدی در این عرصه داشته باشد.
مردم در پرداخت هزینه‌ها ناتوان هستند
اظهارات پارسایی درحالی است که نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز نسبت به هزینه بسیار بالای دندانپزشکی منتقد است. محمدحسین قربانی می‌گوید: بسیاری از مردم به دلیل همین هزینه‌های بالا قادر به مراجعه به دندانپزشکی نیستند بنابراین جای خالی خدمات دندانپزشکی در طرح تحول سلامت به شدت احساس می‌شد. باید این واقعیت را پذیرفت که 50درصد بیماری‌های گوارشی به دلیل خرابی دندان‌هاست درحالی که بسیاری از مردم در پرداخت هزینه‌های دندانپزشکی ناتوان هستند.
تعریف بیمه‌های ویژه دندانپزشکی
حالا وزیر بهداشت در آخرین اظهارات خود درباره مشکلات موجود در بحث بهداشت دهان و دندان، می‌گوید: وضعیت در زمینه عدالت و دسترسی به خدمات دندانپزشکی مناسب نیست. بیمه‌ها به دلایلی همچمون کمبود منابع عمومی نمی‌توانند از این خدمات حمایت داشته باشند. خود مردم هم بهداشت دندان را رعایت نمی‌کنند. البته با همکاری وزارت آموزش‌وپرورش، اقدامات خوبی در زمینه درمان پوسیدگی‌های دندانی دانش آموزان انجام شده و بیش از ۴۰میلیون خدمت برای پیشگیری از پوسیدگی و آسیب‌های دیگر به مقطع سنی کمتر از ۱۴سال ارائه شده
است. به گفته قاضی‌زاده‌هاشمی، در هیچ جای دنیا هزینه درمان در دندانپزشکی به صورت کامل پرداخت نمی‌شود، برای پیشگیری باید هزینه شود اما اگر خدمات حوزه درمان رایگان شود، مردم تشویق می‌شوند با دندان‌شان هر کاری می‌خواهند انجام دهند. البته ما باید هزینه‌ها را در این حوزه کاهش دهیم. در گذشته بخش خصوصی سهم عمده‌ای در ارائه این خدمات داشت اما لازم است دولت نیز سهمی برای تعادل‌بخشی داشته باشد. اما وزیر بهداشت برای این مشکل بزرگ دندان‌های پوسیده بسیاری از ایرانی‌ها راهکاری هم ارائه می‌دهد. به عقیده او، شاید بتوان بیمه‌های ویژه دندانپزشکی تعریف کرد. این بیمه‌ها بسیار ضروری هستند و می‌توان آنها را در سطح استانی ایجاد کرد.
پیشنهاد قاضی‌زاده‌هاشمی درحالی است که برای رسیدن به نقطه مطلوب در بحث بهداشت دهان و دندان و پیشگیری از پوسیدگی نیاز به اجرای برنامه‌های کوتاه و بلندمدت است. به‌طور حتم آموزش و فرهنگ‌سازی در یک بازه زمانی مشخص می‌تواند نتیجه چشمگیری را نشان دهد. از سوی دیگر، باید برنامه‌ها و تسهیلاتی ارائه شود که بیمه‌ها متقاعد و ملزم به خدمات‌دهی در این حوزه شوند. در این صورت شاید بتوان آمارهای عجیب پوسیدگی دندان ایرانی‌ها را به استاندارد جهانی نزدیک کرد.
منبع: سلامت نیوز
