در امریکا تنها 34 درصد از افراد 40 تا 64 ساله هنوز هیچ دندانی از دست نداده اند. این واقعیت تلخی است اما مطالعات جدید انسان را یک قدم به رشد دوباره دندان نزدیکتر کرده اند. این مطالعات بر روی فرآیند بازتولید دندان در کوسه ها انجام شده است. 
 
کوسه میتواند دائما به جای دندان هایش، دوباره دندان تولید کند.

کوسه ها در هر زمان میتوانند 3000 دندان داشته باشند که در چند ردیف دندانی بیرون میزند. دندانهای کوسه بر خلاف دندانهای ما در لثه ها فرو رفته است نه در فک.

سالها پیش تحقیقات نشان داده بودند که کوسه ها همیشه توانایی تولید مجدد دندانها را دارند. کوسه ها در طول زندگی خود حداقل 30000 دندان از دست میدهند اما هر کدام که از دست میرود، ظرف چند روز یا چند ماه دوباره در جای آن دندان جدیدی رویش میکند.

اکنون طی تحقیقاتی که توسط دکتر گارت فریزر از بخش علوم گیاهی و حیوانی دانشگاه Sheffield انگلستان و همکارانش صورت گرفته است، یک شبکه ژنی کشف شده است که مسئول رشد و باز تولید دندان در تمام طول عمر در کوسه است.

این گروه تحقیقاتی میگوید چون انسانها نیز همین ژنها را دارند، این کشف به درمانهای جدید جایگزینی دندان از دست رفته به انسان کمک میکند.

یافته های این گروه تحقیقاتی در نشریه Developmental Biology منتشر شده است.

انسانها نیز همان برنامه بازتولید دندان در کوسه ها را در خود دارند

دکتر فریزر برای دست یابی به این یافته ها، با آنالیز جنین گربه کوسه، بیان ژن در تشکیل اولیه دندان کوسه را مورد ارزیابی قرار داد.

این گروه تحقیقاتی الگوی بیان چند ژن را که منجر به تشکیل تیغه دندانی( لامینا ) در گربه کوسه ها میشود، شناسایی کرد. تیغه دندانی مجموعه ای از سلولهای اپی تلیال هستند. در این تحقیقات مشخص شد این تیغه دندانی رشد و تکامل سلول و تداوم باز تولید دندان را هدایت میکند. 
 
جالب است بدانید انسانها نیز همین ژن را که تشکیل تیغه دندانی را هدایت میکند، دارند. این سلولها مسئول رشد دندانهای شیری و دائمی هستند. همین که دندانهای دائمی شخصی کاملا شکل میگیرد، تیغه دندانی از بین میرود.

در ایالات متحده امریکا پوسیدگی دندانی و پوسیدگی دندانی درمان نشده اصلی ترین عوامل از دست دادن دندان یا بی دندانی در بزرگسالان هستند.

طبق گزارش مرکز پیشگیری و کنترل بیماریهای امریکا در سال 2011 تا 2012 حدود 52 درصد از افراد بزرگسال 20 تا 64 ساله در امریکا حداقل یکی از دندانهای دائمی خود را به علت بیماری دهان و دندان از دست داده اند.

این یافته ها نشان میدهند که ممکن است روزی بازتولید دندان در انسانها هم امکان پذیر باشد.

دکتر فریز میگوید: این یافته ها به این معنی است که ما نیز هم ژن تولید دندان را داریم، هم برنامه باز تولید دندان را. نکته اینجاست که استفاده از این ویژگیها و بهره گیری از چیزی که طبیعت در اختیار ما قرار داده است، بعید نیست. در نوجوانی ما این سلولها را از دست میدهیم و تجزیه میشوند. این احتمال وجود دارد که در آینده درمانهای دندانپزشکی بتوانیم این سلولها را تجدید نیرو کنیم.

احتمالا این ژنها مسئول همه دندانهای مهره داران از جمله انسان هستند

دکتر فریزر و همکارانش میگویند یافته هایشان نشان میدهد که کوسه ها ژن تولید دندان را از ابتدای تاریخ تکامل در حدود 450 میلیون سال پیش، در خود نگه داشته اند و این ژنها احتمالا مسئول رشد و تکامل دندان در همه مهره داران ( از کوسه گرفته تا پستانداران ) هستند.

در کوسه ها این ژنهای تولید دندان احتمالا به مرور زمان تکامل جداگانه یافته اند تا فرایند بازتولید دندان در هنگام از دست دادن دندان را انجام دهند و به این ترتیب کوسه همیشه توانایی شکار را در خود حفظ میکند. اما در انسانها توانایی استفاده از این ژن تولید دندان به مرور زمان از بین رفته است.

منبع: رویال