به مناسبت ۱۷مرداد روز خبرنگار
از تابوره تا تحریریه!
احسانه فخر موسوی
«سال‌ها بعد هنگامی که سرهنگ آئورلیانوبوئندیا در مقابل سربازانی که قرار بود تیربارانش کنند ایستاده بود، بعدازظهر دوردستی را به یاد آورد که پدرش او را به کشف یخ برده بود…» گابریل گارسیا مارکز رمان «صد سال تنهایی» را با چنین جمله‌ای آغاز می‌کند. آغاز نوشتن برای بسیاری از روزنامه‌نگاران نیز قطعا با چنین لذتی همراه بوده است. همچنان که کشف یخ، برای ساکنان دهکده‌ای دورافتاده در امریکای جنوبی، اعجاب‌انگیز است و قلبشان «در تماس با آن راز، از وحشت و لذت آکنده می‌شود»، حسی که نوشتن در نشریات در وجود دندان‌پزشکانی که در این حوزه وارد شده‌اند برمی‌انگیزد، قطعا اینچنین بوده است.
بیشتر اعضای جامعه دندانپزشکی اما تنها یک بار، در زمان اعلام نتایج کنکور، نام خود را روی کاغذ روزنامه دیده‌اند. پس برای آنها شنیدن از دندان‌پزشکانی که از جذابیت‌های مادی و حرفه‌ای رشته خود گذشته و در عوض پرداختن به دغدغه‌های معمول و مرسوم این صنف، قسمتی از وقت روزانه خود را صرف نوشتن و روزنامه‌نگاری کرده‌اند غریب خواهد بود؛ چراکه سطح درآمد و وجهه اجتماعی یک روزنامه‌نگار را با دندانپزشک قابل قیاس نمی‌دانند. این ماجرا وقتی عجیب‌تر می‌شود که بشنوند هستند کسانی که به‌کل، قید طبابت و دندانپزشکی را زده‌اند و تمام روز خود را به فعالیت مطبوعاتی در روزنامه‌ها و نشریات عمومی و تخصصی می‌گذرانند.
شاید اگر آنها نیز یک‌بار لذت حک شدن نام‌شان را بالای یک یادداشت یا مقاله در روزنامه یا مجله‌ای پر تیراژ می‌چشیدند، چنان شیفته جادوی مطبوعات می‌شدند که اگر میان دو راهی دندانپزشک بودن یا روزنامه‌نگار ماندن قرار می‌گرفتند، گزینه دوم را انتخاب می کردند.
دندان‌پزشکانی که کم‌و بیش ارتباط قلمی با نشریات عمومی یا تخصصی حرفه خود را دارند، کم نیستند اما معیار ما برای انتخاب و معرفی دندان‌پزشکانی که در این مقاله از آنها نام می‌بریم، حضور چند ساله و حرفه‌ای آنها در عرصه مطبوعات و خارج از دایره بسته نشریات تخصصی دندانپزشکی است. به همین دلیل از بزرگان و پیشکسوتانی مانند دکتر محمد رضا طاهریان و دکتر محمد باقر شهنی‌زاده که سابقه‌ی طولانی‌ای در عرصه نشریات دندانپزشکی دارند و هر یک مدیرمسئول و صاحب امتیاز یک یا چند نشریه هستند صرف‌نظر کرده‌ایم. در این میان بدون شک نام‌هایی نیز از قلم افتاده‌اند. تلاش چند ماهه ما برای شناخت و یافتن دندان‌پزشکان روزنامه‌نگار به فهرستی بیست‌نفره ختم شد که از برخی از آنان علی‌رغم تماس و مکاتبه، درخواست ما را برای ارسال اطلاعات شخصی و سابقه کار مطبوعاتی بی پاسخ گذاشتند.
دکتر یاشیل احدی مقدم
سال‌ها در کنار طبابت، با روزنامه‌های مختلف از جمله اعتماد، بهار و شرق همکاری داشته است. او طی چند سال اخیر یک ستون ثابت و هفتگی برای پاسخ به پرسش‌های مردم درباره موضوعات و مشکلات دهان و دندان در این روزنامه‌ها در اختیار داشته است. علاوه بر آن مقالاتی از ایشان با مضمون دندانپزشکی برای مخاطب عام در نشریات منتشر شده است. مجموعه این پرسش و پاسخ‌ها اینک ارشیو غنی‌ای از پرسش‌های رایج و غیر معمول را تشکیل داده‌اند که دکتر احدی‌مقدم آنها را در سایت doctoryashil.com آرشیو کرده است.
دکتر علی‌رضا آشوری
متولد ۵۸ در تهران و دانش‌آموخته سال ۸۳ از دانشکده دندانپزشکی آزاد تهران است. او عضوی از هسته دانشجویان دندانپزشکی دانشگاه آزاد بود که به واسطه دغدغه‌های مشترکی چون سینما و نوشتن دور هم جمع شدند و کم‌کم پا به عرصه حرفه‌ای مطبوعات گذاشتند. فعالیت مطبوعاتی را در سال ۷۹، در همکاری با روزنامه حیات‌نو، به عنوان نویسنده، مترجم و منتقد سینمایی، آغاز کرد. در ادامه به روزنامه همشهری رفت و در کنار ترجمه و نوشتن نقدهای سینمایی، اولین سرویس سلامت روزنامه‌های ایران را با همکاری جمعی از همکاران خود پایه‌گذاری کرد. او سابقه همکاری نشریاتی چون زندگی ایده‌آل، زندگی ایرانی، ایران، سلامت و نسیم را در کارنامه دارد و چند کتاب ترجمه در حوزه دندانپزشکی منتشر کرده است.
دکتر امین تاجیک
سال ۷۶ به دانشکده دندان‌پزشکى آزاد تهران پا گذاشت. اولین یادداشت سینمایی‌اش را به پیشنهاد دوستش حامد صرافى‌زاده براى “سینماى نو” نوشت. این آغاز فعالیت حرفه‌ای مطبوعاتی او بود که چنان جذابیتی برای او داشت که به تدریج میان او و دانشگاه فاصله انداخت؛ به شکلی که با اتمام آخرین واحد عملی‌اش، پایان‌نامه را به دست فراموشی سپرد و خود را وقف خواندن و نوشتن و همکاری با مطبوعات کرد. اما با تعطیلی موقت روزنامه شرق، فرصتی برای او فراهم شد تا در بازگشتی دوباره به رشته دندانپزشکی، پایان‌نامه‌اش را پس از وقفه‌ای سه ساله در مدت زمانی کوتاه به پایان برساند و رسما در سال ۸۵ دندانپزشک شود.
دکتر شهراد تجزیه‌چی
جامعه دندانپزشکی دکتر تجزیه‌چی را به عنوان سردبیر ماهنامه سلامت دهان و دندان می‌شناسند؛ ماهنامه‌ای که در دهه هشتاد و در طول هشت سال، نزدیک به صد شماره از ان منتشر شد. اما ایشان جز فعالیت در عرصه دندانپزشکی، در سایر زمینه‌ها نظیر ترجمه و نگارش نقدهای سینمایی نیز فعالیت داشته‌اند. دکتر تجزیه‌چی اینک ساکن کشور کانادا است و به‌دلیل مشغله‌های کاری، درخواست ما برای آشنایی با جزییات بیشتری از فعالیت مطبوعاتی خویش را بی‌پاسخ گذاشت.
دکتر گلرخ ثریا
متولد سال ۵۹ است و سال ۷۸ برای تحصیل دندانپزشکی به دانشکده آزاد تهران پا گذاشت. فعالیت مطبوعاتی را از سال ۸۰ با روزنامه جام‌جم و ویژه‌نامه حکیم آغاز کرد. از سال ۸۴ به همکاری با هفته‌نامه سلامت پرداخت و در ادامه به دبیر سرویسی این نشریه رسید. دکتر ثریا طی سال‌های گذشته همکاری پر رنگی با نشریات نظام‌پزشکی، پیک تندرستی، همشهری، تهران امروز، سیب‌سبز و زندگی ایده‌آل داشته و علاوه بر دندانپزشکی، مقالات بسیاری در حوزه‌های روان‌شناسی و زیبایی در نشریات به چاپ رسانده است. او چند سالی است که از فعالیت مطبوعاتی کناره گرفته و تمرکز خود را روی درس و طبابت کار گذاشته است.
دکتر حسن رزمی
متولد ۱۳۳۷ و ورودی ۵۶ دانشکده دندانپزشکی مشهد و اکنون متخصص اندو و عضو هیات‌علمی دانشکده دندانپزشکی مشهد است. در دهه شصت در جمع بنیان‌گذاران جهاد سازندگی خراسان، فعالیت‌های فرهنگی را دنبال می‌کرد و یک تنه و به مدت چهار سال به فعالیت مطبوعاتی در نشریه این نهاد مشغول بود.
دکتر آیدا روشن‌ضمیر
در سال ۷۲ به دانشکده دندانپزشکی شهید بهشتی وارد شد. اما تحصیل در این رشته نتوانست رضایت او را جلب کند. «از همان سال‌های سوم و چهارم فهمیدم انتخاب اشتباهی کرده‌ام، اما همت یا جرات تغییر رشته را نداشتم و بالاخره به عنوان دندانپزشک فارغ‌التحصیل شدم. چند سالی هم در یک درمانگاه خیریه کار کردم و پروانه مطب تهران را گرفتم، اما بعد از آن با کمال تاسف و جسارت اعلام کردم که دیگر قصد ندارم کار دندانپزشکی انجام دهم!» علاقه زیادش به مطالعه، او را به سمت مطبوعات سوق داد. در سال‌های میانی دهه هشتاد به هفته‌نامه سلامت معرفی شد و سال‌ها با ترجمه و تالیف مطالب مرتبط با سلامتی یا دندانپزشکی در این حوزه روزنامه‌نگاری فعالیت کرد.
دکتر سیامک شایان‌امین
متولد ۵۹ و دانش‌اموخته ۸۴ دانشکده دندانپزشکی مشهد است. فعالیت مطبوعاتی را با نشریات دانشجویی آغاز کرد اما خیلی زود راهش را به سمت نشریات محلی مشهد باز کرد. با حضور در تهران همکاری با هفته‌نامه سپید، هفته‌نامه سلامت، روزنامه تهران امروز و نشریات و روزنامه‌های سراسری را آغاز کرد اما خیلی زود فعالیتش را به نشریات تخصصی دندانپزشکی محدود کرد. دبیری صفحه دندانپزشکی هفته‌نامه سپید و سردبیری خبرنامه انجمن دندانپزشکی ایران را در کارنامه دارد و هم‌اینک مدیر مسئول و صاحب‌امتیاز پایگاه خبری دندانه و ماهنامه نگین دندانپزشکی است.
دکتر حامد صرافی‌زاده
پایه‌گذار هسته‌ای از دانشجویان فرهنگ‌دوست و علاقه‌مند به سینما در دانشکده دندانپزشکی آزاد تهران و زمینه‌ساز حضور تعدادی زیادی از دانشجویان علاقه‌مند به نوشتن و جریان‌های فرهنگی در مطبوعات از جمله امین تاجیک، پویان صدر اشکوری، بابک کمانگری، فرناز اشراقی و نگار میرزابیگی بود.
او متولد سال ۵۸ است و سال ۷۶ وارد دانشکده دندانپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی تهران شد. پس از خرداد ۷۶ با آغاز تحول در تاریخ روزنامه‌نگاری ایران و انتشار روزنامه «جامعه» به جریان مطبوعات پیوست.
در روزنامه‌های نشاط، عصرآزادگان، بهار، حیات‌نو، سینمای‌نو، همشهری جمعه، همشهری جهان، شرق، اعتماد، روزگار و تجربه قلم زد. عمده فعالیت‌هایش در زمینه گفتگو، ترجمه و گزارش بود که به تدریج به نوشتن نقدهای سینمایی محدود شد. در حال حاضر ساکن لندن است و برای روزنامه‌های اعتماد و شرق و مجله تجربه نقد فیلم یا گزارش‌هایی از رویداد‌های فرهنگی می‌نویسد.
دکتر مصطفی فاطمی
متولد ۱۳۵۲ است و در سال ۷۶ دکترای دندانپزشکی را از دانشگاه تهران گرفت. از سال ۷۲ و در دوره دانشجویی همکاری با جهاد دانشگاهی را آغاز کرد و از زمان پایه‌گذاری خبرگزاری ایسنا در پایان سال ۷۷ جزو تیم پنج نفره اجرایی این خبرگزاری بود. در ابتدا سردبیر صبح خبرگزاری ایسنا و در ادامه سردبیر سرویس‌های علمی و دانشگاه و بعدها معاون آموزش و پژوهش ایسنا شد. در دهه هشتاد به ریاست جهاد دانشگاهی علوم‌پزشکی تهران رسید. او سال‌هاست علاوه بر فعالیت در ایسنا، مقالات و یادداشت‌های پراکنده در مطبوعات در حوزه‌های مختلف و از جمله دندانپزشکی به چاپ می‌رساند.
دکتر امیرهوشنگ عسگری
سردبیر مجله فردوسی و مدیرمسئول و پایه‌گذار مجله خوشه بود و در برخی از معتبرترین مجلات دهه سی و چهل ایران قلم می‌زد.
فعالیت روزنامه‌نگاری را پیش از ورود به دانشگاه آغاز کرد و تحصیل در رشته دندانپزشکی و حقوق را به شکل همزمان در دانشگاه تهران ادامه داد. او یکی از اولین کسانی بود که تحصیلات روزنامه‌نگاری را به صورت آکادمیک در خارج از ایران خوانده است.
مجله خوشه از سال ۱۳۳۴ تا ۴۸ در یک دوره پر فراز و نشیب منتشر و چندین بار طی این مدت توقیف شد. البته مجله خوشه بیشتر با نام سردبیر آن، احمد شاملو، شناخته شده است و شب‌های شعر خوشه که با همت مدیران این نشریه برگزار می‌شد در تاریخ ادبیات ایران اتفاقی بی‌سابقه است.
دکتر محمود عنایت
در سال ۱۳۱۱ در تهران به دنیا آمد و مدرک دندانپزشکی را از دانشگاه تهران گرفت. اما برخلاف سایر همدوره‌هایش، هیچ‌گاه دندانپزشکی تبدیل به دغدغه اصلی او نشد. اولین مقاله رسمی خود را در سن ۱۸ سالگی در روزنامه شاهد منتشر کرد. از سال ۳۷ به مجله فردوسی رفت و تا سال۴۳ سردبیر این مجله بود. در سال ۴۳ مجوز نشریه نگین را اخذ کرد و در مدت کوتاهی آن را به یکی از معتبرترین نشریات در حوزه فرهنگ و ادب تبدیل کرد و برخی از بزرگ‌ترین چهره‌های فرهنگی و ادبی آن دوران با او همکاری داشتند. نگین در تب و تاب آستانه انقلاب توقیف شد.
دکتر عنایت در سال ۱۳۶۰ برای معالجه به اروپا و از آنجا به آمریکا مهاجرت کرد و برای مدتی نگین را در امریکا منتشر کرد اما فعالیت او مجددا متوقف شد. وی پس از سال‌ها تحمل بیماری در بامداد روز پنجشنبه ۲۸ دی ماه ۱۳۹۱ در کالیفرنیا درگذشت.
دکتر علی مرسلی
سال ۶۵ در تبریز و متخصص اندودنتیکس است. فعالیت مطبوعاتی را با نوشتن در سروش کودکان و نوجوان، هفته نامه دوچرخه (موسسه همشهری) آغاز کرد و در ادامه با نشریات محلی تبریز همکاری کرد. او سابقه همکاری در هفته‌نامه گل‌آقا، سپید، سلامت، نشریات موسسه همشهری و… را در کارنامه دارد. جدا از مقالات آموزشی دندانپزشکی برای مخاطب عام، در حوزه صنفی و علمی دندانپزشکی بسیار فعال است و مطالبش در اکثر نشریات دندان پزشکی سال‌های اخیر به چشم می‌خورد.
دکتر فرین میزانیان
متولد سال ۵۴ و دانش‌اموخته دندانپزشکی از دانشگاه شهید بهشتی در سال ۷۷ است.
شروع فعالیت مطبوعاتی دکتر میزانیان همزمان با شروع انتشار هفته نامه سلامت است. به پیشنهاد همسرش، دکتر بهدین، عضو شورای سردبیری هفته‌نامه نوین پزشکی، کار مطبوعاتی را آغاز کرد. ابتدا مسئولیت صفحه دندانپزشکی را بر عهده گرفت و بعدها صفحه سلامت بچه‌ها را راه‌اندازی کرد. در ادامه به همکاری با هفته نامه تندرستی پرداخت.
دکتر آرش نیک گو
دکتر نیک‌گو از جمله دندان‌پزشکانی است که به واسطه تحصیل در دانشکده دندانپزشکی آزاد تهران و آشنایی با جریان مطبوعاتی شکل گرفته در این دانشگاه وارد فضای مطبوعات شد. علاقه به سینما او را به یک مترجم و منتقد سینمایی بدل کرد و همکاری مستمری با روزنامه‌هایی چون حیات نو و صبح‌امروز داشت. او چند سالی است که به کشور استرالیا مهاجرت کرده است.
دکتر ادیب وحدانی
دکتر وحدانی عضو دیگری از جریان مطبوعاتی دانشگاه آزاد تهران بود که گرچه همه‌جا با عنوان مترجم و منتقد موسیقی و نوازنده شناخته می‌شد اما در زمینه ادبی و اجتماعی نیز نویسنده بسیار برجسته‌ای است. او عضو تحریریه و یکی از پایه‌گذاران اولین سرویس سلامت مطبوعات روزانه ایران در روزنامه همشهری بود. علاوه بر آن در تحریریه مجلات مهندسی پزشکی و تکنیک عضویت داشت. متاسفانه چند سالی است از حجم فعالیت‌های مطبوعاتی کاسته است و فعالیت مطوبعاتی را به نوشته‌های پراکنده در حوزه نقد موسیقی محدود کرده است.
منبع: دندانه
