دکتر حامد محمدی‌کنگرانی
روانپزشک و عضو کمیته روان‌درمانی (دبیر بخش خانواده درمانی) و کمیته رسانه انجمن روانپزشکان ایران

پزشکی همیشه رشته و شغل جذابی برای هنرمندان بوده است. ویژگی‌های خاص این شغل، سختی‌های آن و رابطه با بیماران و زندگی شخصی آنها، دست هنرمندان به ویژه نویسندگان و فیلم‌سازان را برای شخصیت‌پردازی جذاب‌تر باز می‌گذارد و افراد مختلفی را به عنوان بیمار و همکار وارد داستان می‌کنند. در این بین روانپزشکان به علت نوع خاص مراجعین و زندگی خصوصی مراجعین به آنها، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستند.
در سال‌های اخیر با پیشرفت روزافزون صنعت سریال‌سازی در تلویزیون جهان و به خصوص آمریکا و سرمایه‌گذاری عظیم و ورود کارگردانان پزشک سینما به تلویزیون، پای پزشکان و دامپزشکان هم از سینما به تلویزیون باز شد. سریال‌هایی مانند Grey’s Anatomy، ER، Scrubs، In treatment, house M.D به طور اختصاصی و کامل به محیط‌های بیمارستان‌های و درمانی و شخصیت‌های پزشک و روانپزشک و پرستار می‌پردازد. حتی در سریال‌های جنایی و پلیسی مانند Low and order و How to get away with murder هم روانپزشک و موضوعات روان‌پزشکی نقش مهمی دارند.
نکته بسیار مهم این است که در تمام فیلم‌ها و سریال‌ها، پزشک هم به عنوان یک شخصیت و یک انسان، شخصیت‌پردازی می‌شود. ویژگی‌های مثبت و منفی انسانی در وی قرار داده می‌شود تا باورپذیر باشد. یکی از بهترین نمونه‌های شخصیت‌پردازی در سریال House M.D (دکتر هاوس) دیده می‌شودکه شخصیت دکتر هاوس- به عنوان یک پزشک بسیار حاذق با ویژگی‌های شخصیتی منفی و اعتیاد، تبدیل به یک شخصیت ماندگار، و جذاب در تاریخ تلویزیون شده است.

متاسفانه در فیلم‌ها و سریال‌های ایرانی معمولا پزشک به عنوان یک عنصر تزئینی و نهایتا به عنوان یک شخصیت جانبی برای دادن خبرهای پزشکی به شکلی کاملا کلیشه‌ای و حتی با استفاده از هنرپیشه‌های کاملا تکراری و دیالوگ‌های خشک و رسمی و بعضا غیرعلمی به تصویر کشیده می‌شود. یکی از بهترین نمونه‌های شخصیت پزشک به عنوان شخصیت فرعی و صرفا جهت دادن اطلاعات پزشکی در سریال ماندگار Breaking Bad است که علی رغم حضور بسیار کوتاه، تاثیر بسیاری بر فضاسازی داستان و شخصیت‌پردازی شخصیت اصلی دارد.
شاید موفق‌ترین نمونه اخیر در فیلم‌ها و سریال‌های ایرانی، شخصیت پزشک در سریال «لیسانسه‌ها» با بازی یک پزشک واقعی است که نشان از شناخت کارگردان سریال «سروش صحت» و دکتر رضایی از نقش و اهمیت آن دارند و یا شخصیت پزشک در فیلم «آژانس شیشه‌ای» که شخصیت‌پردازی شده است.
متاسفانه هنرمندان ایرانی و به ویژه نویسندگان و فیلمسازان باید به این موضوع اهمیت بدهند که شخصیت پزشک همانند سایر افراد نیاز به شخصیت‌پردازی دارند و پزشکان هم مانند سایر انسان‌ها ویژگی‌های مثبت و منفی دارند که باعث باورپذیری آنها می‌شود و علاوه بر آن باید بر این نکته هم واقف باشند که وظایف شغلی و حرفه‌ای یک پزشک معمولا جدا از زنندگی شخصیت اوست یعنی ممکن است پزشکی بسیار حاذق، حرفه‌ای و انسان‌دوست باشد اما در زندگی شخصی خود ویژگی‌های منفی و مشکلات بسیاری داشته باشد و بالعکس.
متاسفانه در سریال‌هایی مانند «در حاشیه» به اسم طنز و انتقاد از سیستم بهداشت و درمان نگاه غیرواقعی به پزشکان و توانایی‌های آنها شده است. امیدوارم در آینده هنرمندان ایرانی به پزشک و توانایی‌ها و ویژگی‌های او به عنوان یک انسان نگاه کنند، نگاهی حرفه‌ای و اخلاقی و انسانی.

منبع: دندانه